فهیمه عرب بافرانی - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
احمد مجد - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران
طاهر نژادستاری - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

رشد و نمو پدیده هایی هستند که در موجودات زنده صورت می گیرند و باعث بزرگ شدن و ادامه بقاء نسل موجود می-گردند. در مراحل مختلف زندگی موجودات زنده پدیده دیگری به نام تمایز نیز صورت می گیرد، این پدیده در طی مراحل رشد و نمو گیاه اتفاق می افتد و این پدیده ها در گیاهان تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله هورمون قرار می گیرند. هورمون-های گیاهی عوامل بسیار مهمی در تکمیل فعالیت های نموی اند و همچنین در واکنش گیاهان به محیط فیزیکی خارج اهمیت دارند. اولین نوع از هورمون های گیاهی کشف شده اکسین ها بودند. اصطلاح اکسین از کلمه یونانی auxein به معنی رشد کردن گرفته شده است. این اصطلاح توسط کوگل، هاجن-اسمیت و ونت در سال 1934 پس از جداسازی آن در راس کولئوپتیل پیشنهاد شد. مهمترین و فراوان ترین اکسین در گیاهان اندول استیک اسید Indol acetic acid (IAA) است. مهمترین اثراتی که تاکنون به هورمون اکسین نسبت داده شده است عبارتند از بزرگ شدن سلول گیاهی، طویل شدن ساقه، تولید ریشه، تولید آوند چوبی، افزایش رشد جوانه راسی، تشکیل میوه، جلوگیری از ریزش برگ و اثرات دیگر است. کلزا گیاهی با دانه های روغنی است که از نظر اقتصادی، دارویی و شرایط کشت دارای اهمیت است. با هدف اطلاع از چگونگی سرعت و درصد جوانه زنی بذرها و تکوین بافت های آوندی آن تحت اثر تیمارهای اکسین از غلظت های متفاوت IAA در مقادیر 2، 3و 5 میلی گرم در لیتر استفاده شد. برای بذرها از محیط کشت MS استفاده شد، غلظت 5 میلی گرم در لیترIAA موجب بیشترین افزایش در سرعت و درصد جوانه زنی گردید. IAA در غلظت های 2 و 3 میلی گرم در لیتر نیز سبب تسریع در تمایز بافت های آوندی برگ های جوان گیاه کلزا در شرایط کشت در محیط MS نسبت به نمونه های شاهد شد و برگ های دانه رست هایی که تحت تاثیر تیمار با غلظت 5 میلی گرم در لیترIAA بودند بیشترین سرعت در روند تکوین بافت های آوندی را داشتند.

کلزا، اکسین، تمایز، بافت های آوندی