لیلا خدائی قشلاق - دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز، گروه ژئومورفولوژی
سیداسدالله حجازی - دانشیار دانشگاه تبریز، گروه ژئومورفولوژی
فاطمه خدائی قشلاق - دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز ، گروه ژئومورفولوژی
محمدحسین فتحی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

شناسایی مناطق فعال به لحاظ تکتونیکی از اهمیت ویژه ای در بررسیهای خطر زمین لرزه برخوردار می باشد. در این گونه بررسیها، لفظ فعال بیانگر حرکات تکتونیکی در جوانترین بازه زمانی یعنی کواترنر پسین و بخصوص در عهد حاضر می باشد. تقریبا هیچ ناحیهای را در جهان نمی توان یافت که در طول چند هزار سال اخیر تحت تاثیر تغییرات تکتونیکی قرار نگرفته باشد به همین منظور هدف پژوهش حاضر نیز ارزیابی میزان تاثیرپذیری حوضه آبریز حاجیلر چای از فعالیتهای زمینساختی با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک است. به کارگیری شاخصهای مذکور در ارزیابی میزان فعالیتهای تکتونیکی کواترنری به ویژه در مناطقی که میزان فعالیت تکتونیکی در هولوسن و پلئیستوسن نسبتا زیاد میباشد، از یک سو دارای اهمیت وافر و از سوی دیگر دارای پیشینهای طوالنی است. حوضه آبریز حاجیلر چای که از کوههای ارزیل در آذربایجان شرقیسرچشمه گرفته و پس از زهکشی محیط پیرامون خود، به رودخانه ارس می ریزد از مناطق متاثر از فعالیتهای تکتونیکی می باشد. لذا در این راستا شناسایی میزان تاثیرگذاری فعالیتهای تکتونیکی در محدوده مورد مطالعه، هفت شاخص ژئومورفولوژیکی عدم تقارن شکل حوضه )AF ،)ضریب شکل حوضه )BS ،)نسبت پهنای کف دره به عمق )VF ،)گرادیان طولی رودخانه)SL ،)شاخص سینوسی جبهه کوهستان )SMf )و عامل تقارن توپوگرافی)T ،)و شاخص درصد جبهه های کوهستان ممتد )Eu )مورد بررسی قرار گرفت. داده-های حاصل از شاخص های توپوگرافی نظیر )T ,Eu ,smf ,vf )والگوهای زهکشی )AF ،SL، BS )با استفاده از شاخص Iat مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر موید این است که حوضه آبریز حاجیلرچای از لحاظ زمین ساخت دارای فعالیت زیاد می باشد.

شاخصهای ژئومورفیک، شاخص Iat ،فعالیتهای زمینساخت، حوضه آبریز حاجیلر چای