اسماعیل برقی - دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

معلولیت کودک و خانواده تأثیر گذاشته و مشکلات فراوانی برای والدین و سایر اعضای خانواده ایجاد می کند. ابتدا فشار روانی و ضربه شدید عاطفی بر پدر و مادر وارد شده و اغلب، احساساتی چون غم، اندوه و نگرانی، احساس تقصیر و گناه، شرمندگی و خجالت و گوشه گیری و افسردگی در آن ها بوجود می آید. شناسایی و تشخیص به هنگام، زمینه مداخله اولیه در جنبه های درمانی، پزشکی، روان شناسی و پیشگیری از شدت معلولیت را فراهم می نماید. مداخله اولیه که مبتنی بر الگوی خانواده محوری و اهمیت دادن به مشارکت خانواده در فرآیند آموزش، توان بخشی و درمان می باشد نقش اساسی در تضمین رشد مطلوب کودک دارد و عملکردهای شناختی و حرکت یک کودکان معلول را بهبود می بخشد. کودکان چند معلولیتی که بسیار بیش از توف ناتوانی غیر مرتبط دارند به سبب شدت و ترکیب معلولیت، نیاز به خدمات بیشتری دارند. خانواده این کودکان نیز به همان نسبت تحت عوامل فشارزای زندگی قرار دارند. وجود این کودکان اغلب آسیب های جبران ناپذیری بر خانواده وارد می کند و گاه سلامت روانی خانواده را آسیب می رساند. مادرانی کودکان در معرض فشار بیشتری قرار دارند. بنابراین مداخلات اولیه برای کودکان چند معلولیتی و خانواده آن ها نیز از ضروریات است که به بزرگ ترین چالش این والدین ارائه خدمات مناسب توان بخشی، پزشکی، آموزشی و ابزارهای خاص و کمکی برای فرزندان است. توانمند سازی والدین لین گفت، آن ها را به عضو مؤثری در فرایند ارائه این خدمات تبدیل می کند. مشاور و آموزش خانواده می تواند در بهداشت روانی خانواده های دارای کودکان چند معلولیتی کمک مؤثری باشد و والدین را در سازگاری با معلولیت فرزند، مهارت های مراقبت از کودکان، نحوه استفاده از تجارب سایر والدین و معرفی سازمان ها ارائه دهنده خدمات یاری دهد.

کودک چند معلولیتی، معلولیت های چندگانه، خانواده، مداخله اولیه