محمد شیدایی - رئیس اداره پدافند غیرعامل شهرداری مشهد، مدیریت ساماندهی ومهندسی بحران
رضا بطحایی - مشاور مدیریت ساماندهی و مهندسی بحران شهرداری مشهد
سپیده پوررمضان - کارشناس ارشد مدیریت بحران

پس از وقوع یک حادثه چه طبیعی، و چه انسان ساخت، طبیعی است که بپرسیم، چه کسی مسئول است. در بسیاری از موارد، مردم در حال تلاش برای پیدا کردن یک شخص و یا سازمانی هستند تا او را سرزنش نمایند. در واقع، پس از روی دادن یک حادثه به نظر می رسد هر کس فرد دیگری را سرزنش می کند: بازدید کنندگان، سازمان دهندگان، مسئولان شهری، نیروی انتظامی و غیره. چیزی که باعث دشواری موضوع می شود اینست که در چنین مواقعی هیچ کس کاملا راست نمی گوید و هیچ کس کاملا اشتباه نمی گوید. با این حال، تکرار فرارها در مکان هایی با تجمعات گسترده، از جمله اماکن مذهبی، ایستگاه های راه آهن، رویدادهای ورزشی/ اجتماعی/ سیاسی و غیره، یک نگرانی بزرگ است. عملکرد کارآمد کنترل و فرماندهی تنها جزء مهم مدیریت جمعیت است. در تطابق با بهترین شیوه های مطرح، کنترل و فرماندهی باید یکپارچگی و سلسله مراتب را در ارتباط با انعطاف پذیری سازمانی، قابلیت مدیریت شدن، سیستم ارتباطات و مدیریت یکپارچه اطلاعات، داشته باشد. همه طرح هایی که برای مدیریت جمعیت با همفکری با دولت آماده شده است باید همواره برنامه پاسخ به حادثه را به عنوان بخشی از مدیریت جمعیت جامع داشته باشند. سطح ارشدیت ماموران درگیر باید متناسب با جمعیت پیش بینی شده بر اساس تجربه محلی باشد. بدیهی است که یک برنامه مدیریت ازدحام جمعیت که به خوبی برنامه ریزی شده، به خوبی تمرین شده و به خوبی اجرا می شود، همیشه موفق خواهد بود. و در آن هیچ نیازی برای کاهش اثر حوادث وجود نخواهد داشت. حتی اگر هر حادثه ای آنجا باشد، مدیریت حادثه نیز موفق خواهد بود.هدف از ارائه این مقاله هدایت و توانمند ساختن سازمان ها و مدیران شهری و سازمان دهندگان رویدادها برای تهیه رهنمودها و دستورالعمل های مناسب و برنامه ریزی یکپارچه برای مدیریت جمعیت موثر و کارآمد می باشد. این مقاله سیستم فرماندهی حادثه جهت مدیریت جمعیت در تجمعات گسترده را مورد بحث قرار خواهد داد و تعیین خواهد کرد که نقش این سیستم در برنامه ریزی، کنترل، هماهنگی، سازماندهی بین دستگاهی در زمان رویدادهای خاص و تجمعات گسترده چگونه خواهد بود و چگونه می توان به طور کامل با برنامه ریزی کنشگرایانه و اجرای بی عیب و نقص توسط گروه های اختصاصی از پرسنل آموزش دیده از آنها پیشگیری کرد.

سیستم فرماندهی حادثه، مدیریت جمعیت، تجمعات