ساناز سعیدی مفرد - عضو هیات علمی گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
امیررضا هوشیار - دانشجوی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
سید حسین لاله پرور - دانشجوی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

به طور کلی کاهش کارایی هر پدیده ای، فرسودگی آن را در پی دارد. هنگامی که حیات شهری در محدوده ای از شهر به هر علتی رو به رکود می رود، بافت شهری آن محدوده در روند فرسودگی قرار می گیرد. فرسودگی یکی از مهمترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل، عدم تناسب و بی قوارگی آن می شود . هنگامی که کارآیی یک محله شهری کاهش یافته و یا دچار فرسودگی می شود، ساکنان دیگر تمایلی به نوسازی محل سکونت خود نخواهند داشت و به تدریج آن محدوده شهری از چرخه توسعه خارج خواهد شد . در این بین، نقش و اثرات توانمند سازی جامعه محلی می تواند در برنامه ریزی محدوده ی بافت فرسوده و تاریخی شهرها بسیار تعیین کننده باشد. براساس رویکرد توانمندسازی، دولت ها زمینه و تسهیلات بهبود شرایط فقرا را شکل داده و این اجتماعات فقیر هستند که خود راه ارتقای خود را می یابند. در این پژوهش قلعه وکیل آباد مشهد که بافتی روستا- شهری بوده و سالهاست در محدوده ی شهر مشهد قرار گرفته اما همچنان منزوی مانده و علاوه بر مشکلات کالبدی ، شرایط نا مطلوب اقتصادی و اجتماعی گریبان گیر ساکنان آن می باشد به عنوان نمونه مناسبی جهت بررسی شناسایی گردید. این پژوهش به دنبال آن بوده تا اصول توانمندسازی بافت های فرسوده را شناسی کرده و بگوید از طریق بهبود و ارتقاء چه مولفه هایی میتوان به ساماندهی و توانمندسازی بافت قلعه وکیل آباد رسید. روش کار در این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات و داده ها کتابخانه ای و میدانی است و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است که در پایان مولفه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی شناسایی شده و برای هر مولفه راهبرادها ارائه گردید.

بافت فرسوده، توانمندسازی، ساماندهی، قلعه وکیل آباد مشهد