محسن پورخسروانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری انشگاه شهید باهنر کرمان

شناخت صحیح و تشخیص علت وقوع پدیده ها اهمیت بسیار زیاد و انکار ناپذیری در تحلیل، کنترل و مدیریت آنها خواهد داشت. در همین راستا این پژوهش با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای و بر اساس روش تحلیل محتوا علت وقوع پدیده فرونشست زمین را به عنوان یکی از پدیده های مخاطره امیز که هر ساله خسارتهای زیادی را بر جای می گذارد، بررسی نموده است. نتایج پزوهش نشان می دهد که هر چند اکثر پژوهش های صورت گرفته علت تامه این پدیده را برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی می دانند. اما اگر در یک مطالعه سیستمی دشتها و ارتفاعات اطراف آنها به طور همزمان و یکپارچه بررسی گردند نتایج جدیدی بدست خواهد آمد. نتایج حاکی از آنست که فرونشست زمین در دشتهای داخلی بیشتر از آنکه مربوط به برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی باشد ناشی از حرکات پوسته ای نرم آن هم بصورت زوجی جهت رسیدن به تعادل است. به عبارت دیگر فرونشست دشتها در یک سیستم تعادلی و همزمان با پدیده بالاآمدگی در ارتفاعات مجاور آنها صورت می گیرد که از جمله مصادیق بارز دوالیتی می باشد. هر چند شاید بتوان برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی را از جمله عوامل تشدید کننده پدیده فرونشست تلقی نمود اما قبول آن به عنوان علت تامه این پدیده نمی تواند صحیح باشد.

بالاآمدگی، دشت، دوالیتی، فرونشست