سیدامین مجتبوی - کارشناس ارشد آبیاری و زه کشی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
هادی رمضانی اعتدالی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
علیرضا شکوهی - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
حسین خدارحمی - استاد تمام دانشگاه امام حسین

امروزه جنگ ابرقدرت ها بر علیه جمهوری اسلامی ایران از حالت نظامی خارج شده است و آنها علاوه بر جنگ نرم جنگ پنهان یاهمان بحران آب را در منطقه رقم زدهاند. در 50 سال گذشته 37 مورد خشونت بین کشورها بر سر منابع آب گزارش شده که همهآنها به جز 7 مورد به خاورمیانه مربوط میشود. آب مجازی به مدیران حوزه آب این امکان را میدهد که بتوانند آمایش سرزمیندر بخش های مختلف کشور را بر محور منابع آبی بنا کنند تا کشور کمترین خسارات انسانی و مالی را در شرایط بحران متحملشود. آب مجازی از اجزاء مختلفی از قبیل: آب آبی، آب سبز و آب خاکستری تشکیل شده است در این پژوهش ردپای آب خاکستریدر تولید محصولات استراتژیک استان قزوین برای محصولات فاریاب و محصولات دیم مورد بررسی قرار گرفت. ردپای آبخاکستری، به حجمی از آب شیرین اطلاق می شود که برای رقیق سازی کودها و سمومی که در فرآیند تولید محصول استفادهشده اند مورد نیاز است. نتایج نشان میدهد در محصولات فاریاب استان قزوین بیشترین میزان حجم تولید پساب با مقدار 70میلیون متر مکعب به گندم اختصاص دارد و کمترین میزان تولید پساب با میزان 2/7 میلیون متر مکعب به کلزا اختصاص دارد. درمجموع کشت فاریاب 182 میلیون متر مکعب پساب کشاورزی تولید میکند. در کشت دیم نیز بیشترین میزان تولید پساب با 34میلیون متر مکعب به گندم اختصاص دارد. کمترین میزان آن به نخود دیم با 1 میلیون متر مکعب اختصاص دارد. در مجموع کشتدیم 43 میلیون متر مکعب پساب کشاورزی تولید می کند. این نتایج نشاندهنده اهمیت راهکارهای مدیریت آبیاری بهتر برایکاهش آب خاکستری است که هم برای منابع آبی و هم برای محیط زیست بهتر می باشد.

پدافند غیر عامل، آب مجازی، رد پای آب خاکستری