سجاد بدخشان زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد بخش مهندسی مواد، دانشگاه شیراز
محمود پاکشیر - استاد بخش مهندسی مواد، دانشگاه شیراز
مسعود کسرایی - کارشناسی ارشد بخش مهندسی مواد، دانشگاه شیراز

یاتاقان ها از اجزای اصلی توربین نیروگاه های گازی، حرارتی و سیکل ترکیبی هستند، که سایش یکی از مشکلات عمدهی یاتاقان های این نیروگاه ها می باشد. آلیاژهای پایه آلومینیومی، امروزه به طور متداول در یاتاقان ها کاربرد دارند. از جمله خواص مهم این آلیاژها می توان به مقاومت به سایش، مقاومت به خوردگی بالا، مقاوم به خستگی، دارای مدول الاستیسیته ی پایین و ظرفیت تحمل بالای بار اشاره کرد. در این پژوهش رفتار تریبولوژی آلیاژ یاتاقانی Al-Snتولید شده به دو روش ریختهگری و اصطکاکی اغتشاشی مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی رفتار سایشی از دستگاه پین روی دیسک استفاده شد. ضریب اصطکاک و نرخ سایش این آلیاژها در بارهای 10، 20، 30 و 40 نیوتون و سرعت های 0 05 و 0 08 متر بر ثانیه تحت هر دو شرایط روانکار و خشک بررسی شدند. برای مطالعه ریزساختار و مسیر سایشی آلیاژها از میکروسکوپ های نوری و الکترونی روبشی و همچنین از دستگاه میکروسختی برای تعیین سختی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد سختی نمونه ی اصطکاکی اغتشاشی شده بالاتر بوده، ضریب اصطکاک و نرخ سایش آلیاژ اصطکاکی اغتشاشی شده در اغلب بارها پایین تر بوده و در نتیجه رفتار سایشی بهتری نسبت به آلیاژ ریخته گری شده دارد. همچنین سطح سایشی آلیاژ ریخته گری شده به مقدار بیشتری دچار تخریب شد.

توربین نیروگاه، یاتاقان، سایش ، روانکار، اصطکاکی اغتشاشی