فریبا عادلی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی دانشگاه شهید چمران اهواز
بهرام علیزاده - استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز
فاطمه راست منش - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز
محمدرحیم کریمی - استادیار علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه محقق اردبیلی

هدف از این تحقیق بررسی سطح آلودگی و میزان تولید آروماتی کهای چند حلقه ای(PAHs )به عنوان یکی از آلاینده های زیست محیطی، طی عملیات حفاری است. بدین منظور از سه چاه در حال حفاری، نمونه های سیال حفاری خروجی (پایه آبی و پایه روغنی) که در نهایت به عنوان پسماند در حوضچه های انباشت گل ذخیره میشدند، و خاک اطراف دکل های حفاری برداشت شد. نمونه ها پس از آماده سازی، جهت تعیین غلظت و نوع PAHها، با دستگاه GC–MS آنالیز شدند. با توجه به نتایج این تحقیق، بالاترین غلظت مجموع PAHها در نمونه گل حفاری پایه روغنی (M2) با غلظت ppb 38861/31، مشاهده شد. از نظر سطح آلودگی به PAHها، منطقه مورد مطالعه در محدوده ی آلودگی نسبتا شدید قرار گرفت. همچنین مقادیر PAHهای سرطانزا کمتر از PAHهای غیرسرطانزا در منطقه تشخیص داده شد. در نهایت قدرت سرطانزایی ترکیب Indeno(1,2,3-cd)Pyrene از همه کمتر، و Benzo(a)Anthracene بیشتر از بقیه ترکیبات ارزیابی شد. استفاده از گل های پایه روغنی غیرقابل اجتناب، در صنعت حفاری، به دلیل داشتن ترکیبات فراوان PAH به شدت به محیط زیست آسیب وارد می نمایند. خوشبختانه گل های حفاری پایه روغنی استفاده شده در این منطقه، بیشتر حاوی ترکیبات با وزن مولکولی پایین هستند، که راحت تر از محیط حذف می شود. در نهایت به نظر می رسد بخش مدیریت پسماند به هنگام حفاری چاه های نفت و گاز، در منطقه می بایست با جدیت بیشتر و رعایت اصول زیست محیطی بیش از پیش موجب هرچه سالم تر نگهداشتن محیط زیست را در دستور کار خود قرار دهند.

PAH، آلودگی، عملیات حفاری، میدان نفتی اهواز