فاطمه زهرا اسحقی کوپایی - دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا(س) اصفهان

تصوف واژه ای است که درباب ریشه و وجه تسمیه آن اقوال گوناگونی ذکر کرده اند و از همه معروف تر ، اشتقاق آن ازصوف به معنی پشم است که دنیاگریزی مفرط آنان را نمایش می دهد. بسیاری از تعریف هایی که از تصوف کرده اند درحقیقت تعریف زهد و معامله و وصف مجاهده است نه تعریف تصوف و محبت و معرفت. تاریخ تصوف سرشار از تطورات فراوان این اندیشه در ادوار مختلف است. یکی از برجسته ترین تحولات مذکور، آشتی تصوف با آموزه ها و منابع شرعمقدس در قرن پنجم هجری است که دنیای اسلام شاهد اوج گیری اختلافات مذهبی و کلامی بوده است. هجویری ،قشیری و خواجه عبدالله انصاری از پیشکسوتان این جماعت بوده اند. در سده هفتم شیخ شهاب الدین سهروردی پرچم اعتدال را به حد نهایت اعتلای خود می رساند و شاگردان برجسته بسیاری را با همین نسق پرورش می دهد. شاگردانی کهدامنه اصول طریقت او را تا مناطق مرکزی ایران و عثمانی و هندوستان کشیدند. از جمله این شاگردان نجیب الدین علی بزغش 1 شیرازی است که مبلغ این اندیشه در مناطق مرکزی ایران بود و پس از او فرزندانش پرچم رسالت او را بر دوشکشیدند؛ در این نوشتار برآنیم پس از معرفی اجمالی شیخ شهاب الدین سهروردی و کتاب معروفش عوارف المعارف یکی از نسخ خطی ارزنده به جامانده از خاندان بزغش را که شرحی بر آن کتاب پیشین است، بررسی و معرفی کنیم؛ نام این نسخه ذیل المعارف فی شرح عوارف المعارف اثر شیخ صدرالدین جنید شیرازی از شیوخ بزرگ بزغشیه شیراز و مبلغان سلسله سهروردیه است

تصوف ، سهروردیه ، بزغش ، ذیل المعارف ، شیخ صدرالدین جنید شیرازی