نسرین شکسته بند - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دبیر آموزش و پرورش اندیمشک
نسرین داودنیا - دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان مرکز آموزش عالی شیخ مرتضی انصاری دزفول

مقولهی طنز و طنزپردازی در ایران پیشینهای کهن دارد. جلوهی بارز آثار طنز بهصورت جدی و کلاسیک در قالبهای شعری متنوع و مضامین جدید آشکار گردیده است و شاعران و طنزپردازان شهیری در این زمینه در دوران پهلوی به هنرنماییپرداختهاند که قلم و بیان آنان تاثیرات بسیاری را در جامعه پدید آورده است. پس از ارایه چند تعریف متداول از طنز به مفهوم امروزین آن و با مروری بر پیشینه طنز در ادبیات کلاسیک فارسی، این پژوهش به پیدایش و تکامل طنز در ایران، به منزله یک نوع ادبی مستقل در ادبیاتفارسی و همچنین به هدف اساسی و اصلی این مقاله یعنی بررسی قالب و مضمون شعر طنز در دوره پهلوی میپردازد. این جستار با روشتوصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای میکوشد به این پرسش پاسخ دهد که قالبها و مضمونهای شعر طنز در دوران پهلوی چگونه است به عبارت دیگر قالبها و مضمونهای طنزگونه و طنزآلود در اشعار شاعران این دوره چگونه بازتاب یافته است و چه مضمونهایی مورد توجه قرار گرفته است از مهمترین نتایج پژوهش میتوان گفت که طنز انتقاد غیر مستقیم از پلیدیها و کجرویها، با بیانی خندهآوراست که هدف آن اصلاح کاستیها و بهبود اوضاع موجود هست. به علاوه ساختار و مضمون شعر طنز در دوره پهلوی، ابزاری جهت بیان مشکلات فرهنگی و اقتصادی جامعه با رویکردی انتقادی است

قالب، مضمون، طنز، دوره پهلوی، طنزپردازان عصر پهلوی