احمدرضا مطلبی - دانشجوی دکتری فقه ومبانی حقوق اسلامی

مساله استصحاب حکم مخصص که اولین بار مرحوم شیخ انصاری مطرح کرد، یکی از کاربردیترین مسایل اصولی در استنباط احکام شرعیه و قوانین مدنی است. از آنجایی که در این زمینه رساله و تحقیق مستقلی انجام نشده است، از این رو، این مقاله، با محور قرار دادن کتاب فراید الاصول شیخ انصاری و کفایت الاصول آخوند خراسانی را به عنوان منبع اصلی تحقیق، ضمن تحلیل و بررسی اقوال شیخ وآخوند در این مساله و تبیین قول صحیح، به موارد تحقق آن در احکام شرعیه پرداخته است. این مقاله با رویکرد تحلیلی و نظری، به بررسی آثار حقوقی استصحاب حکم خاص و مقایسه دیدگاه شیخ انصاری و آخوند خراسانی می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که که از نظر شیخ انصاری مناط جریان استصحاب حکم خاص منوط به ظرف یا قید بودن زمان در جانب دلیل خاص است بر خلاف عقیده آخوند که معتقد است که چنانچه ظرف و قید بودن را در جانب خاص ملاحظه می کنیم این امر باید در جانب عام هم لحاظ شود اگر چه با بررسی بیشتر این نتیجه به دست می آید که در همه موارد در مقام تعارض باید به عام تمسک کرد و در موارد تزاحم عموم ادله شرعی با دلیل خاص باید عموم و اطلاق ادله را مقدم کرد.

استصحاب، حکم، مخصص، عام