مایده کریمی قهرودی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران
محسن اخباری - دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب، پژوهشگر جامعه المصطفی

پدیده قوم گرایی بلوچ ها در مقابل استعمار بریتانیا به اوایل قرن بیستم قبل می گردد، اما آغاز حرکت منسجم و خشونت آمیز بلوچ پاکستان علیه دولت مرکزی به زمان استقلال پاکستان بازمی گردد. در دوران بازی بزرگ شوروی و بریتانیا، بلوچ ها تحت تاثیر ایدیولوژی مارکسیستی و کمونیستی شوروی درصدد کسب خود مختاری و حقوق اقتصادی و سیاسی برآمدند که با حمله شوروی به افغانستان در سال 1979 م.، این چپ گرایی تقویت شد. هند نیز بعد از جدایی پاکستان در سال 1947 م.، سیاست حمایت از بلوچ ها را در پیش گرفته و با توجه به رقابت های دیرینه افغانستان و پاکستان، در همراهی با افغانستان و از خاک افغانستان، سیاست مشترکی را در حمایت از بلوچ ها اتخاذ کرده اند. حتی طی سال های اخیر، اقدامات امریکا و انگلیس نیز در استمرار جدایی طلبی بلوچستان بی تاثیر نبوده است. بنابراین، این پژوهش در پی پاسخ بدین سوال است که بازیگران خارجی چه تاثیری در بحران قومی بلوچستان داشته اند. این مقاله نشان می دهد هدف رهبران مخالف بلوچ، تجزیه نبوده و در ازای کسب امتیازات و حداکثر خود مختاری آماده مصالحه بودند. همچنین، با کشته شدن یا فوت رهبران ارشد بلوچ یا زندگی در تبعید، تلطیف موضع سران بلوچ و گرایش به مذاکره، خلع سلاح و تسلیم شدن گروه هایی از بلوچ ها و روی کار آمدن نسل جدید موضوع قوم گرایی کمرنگ شده و تنها سیاست دولت های منطقه مانند هند و افغانستان و دولت های بین المللی چون شوروی سابق، امریکا و انگلیس عامل استمرار قومگرایی بلوچ و جدایی طلبی می باشد.

قوم گرایی، بلوچ، جدایی طلبی، شوروی، هند