الهام محمودی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، مرکز تحقیقات مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی سهند تبریز
اسماعیل فاتحی فر - استاد مهندسی شیمی- محیط زیست، مرکز تحقیقات مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی سهند تبریز
نعیمه جدیری - استادیار مهندسی شیمی – محیط زیست، مرکز تحقیقات مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز
مرتضی رضایی - رییس واحد بازیافت، شرکت پالایش نفت تبریز

در حال حاضر در بسیاری از صنایع و شرکت های نفت و گاز کشور، سیستم مدیریتی و حسابداری رایجی وجود دارد. سیستم مدیریتی معمول، هزینه ها و ارزش مالی ضایعات تولیدی را در طی فرآیندهای اجرایی در نظر نمی گیرد. کاهش مصرف انرژی در صنایع نفت و گاز کشور از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار است. روش نوین، تحت عنوان مدیریت هزینه یابی جریان مواد ( MFCA) می باشد که طی اجرای آن، علاوه بر برآورد هزینه های تمامی محصولات، ضایعات و انرژی مصرفی، کاهش اثرات زیست محیطی همراه با سود اقتصادی حاصل می گردد. اجرای این سیستم مدیریتی، استقرار استاندارد ایزو 14051 را به دنبال دارد. در این پژوهش، مدیریت هزینه یابی جریان مواد در واحد منتخب بازیافت شرکت پالایش نفت تبریز بررسی شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که در واحد بازیافت، سالانه 90345 مترمکعب فاضلاب غیرقابل تصفیه با H2S بسیار بالا بطور مستقیم به حوضچه های تبخیر ارسال می گردند و علاوه بر آلودگی هوای محیط اطراف، هزینه ای معادل 182 میلیون تومان را دربردارد. همچنین حدود 10 هزار مترمکعب آب فاضلاب به دلیل عدم کنترل شرایط دمایی فرآیند تصفیه فاضلاب از راه تبخیر اتلاف می گردد که هزینه ای معادل 20 میلیون تومان در سال را برای شرکت پالایش نفت تبریز به دنبال دارد.

MFCA، واحد بازیافت، شرکت پالایش نفت تبریز، استاندارد ایزو 14051