مریم خوشرفتار - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه آزاد مشهد و سرپرستار جراحی زنان بیمارستان امام رضا ( ع )
الهام نادری - کارشناس پرستاری بیمارستان امام رضا ( ع )

پدیده گردشگری ریشه در حرکت و جابجایی دارد و تحرک بخش لاینفک زندگی انسانها است از این رو می توان گفت که تاریخ صنعت گردشگری شاید به قدمت فعالیت های نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است( حیدری، 11:1389) در جریان گردشگری ، شهرهایی مورد توجه گردشگران قرار می گیرد که چند جاذبه یا لااقل یکی از آنها را همچون وجود زیارتگاه ، آثار علمی ، فرهنگی و تاریخی ، طبیعت زیبا و متنوع ، امکانات تفریحی و اقامتی یا وجود یازارهای متنوع خرید و فروش را دارا باشد . کلانشهر مشهد بزگترین کانون جمعیتی شرق و شمال شرق ایران است و به دلیل موقعیت ژیوپولتیکی خود که بزرگترین شهر شیعه نشین آسیای غربی می باشد و دارای حوزه نفوذ بین المللی است و به دلیل همجواری با کشورهای مسلمان بزرگترین مرکز جذب گردشگران مذهبی و زایران در منطقه می باشد . درواقع بین 15 جاذبه گردشگری مذهبی اول دنیا مشهد از لحاظ جذب مخاطب در رتبه دوم قرار دارد ( سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی 1394 ). از سال 1382 برای اولین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت البته وزارت بهداشت بیشتر با هدف اشتغال زایی برای دانش آموختگان بزشکی به این مبحث پرداخت و نه رونق توریسم درمانی اما کم کم از سال 1383 پس از ادغام میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی توریسم درمانی بصورت مستقل در ایران ایجاد شد . در این راستا و با توجه به این مقوله که در این چند سال اخیر به موضوع توسعه گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی مشهد توجه جدی شده است در این مقاله سعی بر شناخت و توصیه راه کارهای بازاریابی خدمات سلامت در حوزه مدیریت گردشگری در کلان شهر مشهد شده است.

توسعه خدمات، گردشگری سلامت ، توریسم درمانی ، کلانشهر مشهد