مژگان عسکری - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
علیرضا سروش - عضو هیات علمی گروه مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

طبقه بندی ABC در این میان رایج ترین روش مورد استفاده در مدیریت موجودی جهت طبقه بندی اقلام است با اهدافی همچون کاهش هزینه های کنترل موجودی یا سهولت دسترسی به اقلام بر حسب درجه اهمیت آنها در معیارهای مورد نظر صورت می گیرد. در روش سنتی، طبقه بندی موجودی ABC از سال های دور تنها با استفاده از دو معیار قیمت واحد کالا و میزان مصرف محاسبه می گردید. در سال های اخیر در طبقه بندی موجودی انبارها معیارهای بیشتری در نظر گرفته می شود. به طوری که، طبقه بندی صحیح اقلام نیازمند بکارگیری تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره است. در این پژوهش، یک روش منطقی که بر مبنای تلفیق تکنیک AHP و VIKOR می باشد برای طبقه بندی چند معیاره موجودی پیشنهاد گردیده است. مزیت اصلی روش ارایه شده در مقایسه با روشهای موجود در حوزه طبقه بندی اقلام، سهولت بکارگیری آن برای مدیران از لحاظ یادگیری و توانایی ویژه روش در تلفیق با بانکهای اطلاعاتی است. به طوری که، نه تنها به سادگی حجم بالای اطلاعات انبار حتی در نرم افزارهای ساده ای چون اکسل قابل طبقه بندی می باشد، بلکه در بلندمدت امکان اضافه نمودن روش پیشنهاد شده به نرم افزارهای کنترل موجودی انبار وجود دارد. علاوه بر این، خروجی مدل از صحت بالایی برخوردار است. در این پژوهش، روش تلفیقی جدیدی بر اساس شش معیار میانگین قیمت واحد، مصرف سالیانه، میزان بحرانی بودن مواد اولیه، زمان لازم جهت خرید تا ساخت، قابلیت جایگزینی و تعداد تامین کنندگان در کنار مدل سنتی و یک مدل تصمیم گیری چند معیاره، در شرکت انعطاف صانع به عنوان مطالعه موردی مورد آزمون قرار گرفت و در نهایت، ضمن تشریح مزیت مدل جدید، طبقه بندی اقلام انبار انجام گردید. با توجه به اینکه کمبود و یا در مواردی نبودن مواد اولیه در بازار سبب ایجاد مشکلاتی برای واحد تولید می شد، طبقه بندی اقلام با در نظر گرفتن شش معیار در نظر گرفته شده کمک شایانی به برنامه ریزی خرید و سیستم کنترل موجودی نمود.

طبقه بندی موجودی، تصمیم گیری چند معیاره، آنالیز ABC، روش ویکور