صفورا نایب پور - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان، هنرآموز رسمی آموزش و پرورش
زهرا اسفندیاری - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان

هفت اورنگ مهم ترین نسخه مصور در مکتب مشهد است که به دست هنرمندان بنام در کارگاه سلطنتی ابراهیم میرزا به تصویر در آمده است و از منظومه های عاشقانه در آن می توان به یوسف و زلیخا اشاره کرد. چهار نگاره از شش نگاره ی این منظومه به دست مظفرعلی و شیخ محمد مصور گشته است. از آنجایی که بین ادبیات و نگارگری ایرانی همگامی وجود داشته، اشعار و مضامین در مصور سازی نگاره ها توسط نگارگران به طور مستقیم تاثیر گذار بوده است. حضور و موقعیت پیکره ها و نحوه ی جایگیری آنها در نگاره رابطه ی مستقیم با ترکیب بندی و موضوع دارد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و براساس را مورد تحلیل قرار داده است. از اهداف این پژوهش بررسی موقعیت حضرت یوسف منابع کتابخانه ای و با ارایه ی جدول ها، ساختار و جایگاه پیکره پیکره یوسف در داستان و اهمیت آن در ترکیب بندی مقامی نگاره می باشد. همچنین پاسخ به این سوال که موقعیت قرار گیری یوسف در این شش نگاره چگونه بوده است از یافته های این پژوهش با توجه به مضمون نگاره ها، می توان نتیجه گرفت که موقعیت قرارگیری یوسف متناسب با موضوع اصلی متفاوت بوده و از شش نگاره ی منظومه یوسف و زلیخا، حضور یوسف در یک نگاره به تصویر در نیامده و در دو نگاره، پیکره یوسف بر اساس ترکیب بندی مقامی در مرکز واقع شده و در سه نگاره ی دیگر - براساس مضمون داستان – از ترکیب بندی مقامی بهره برده نشده است.

نگارگری، هفت اورنگ، حضرت یوسف، زلیخا، پیکره نگاری،ترکیب بندی مقامی