شادی شایسته پور - کارشناس ارشد مهندسی و مدیریت ساخت دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیر کبیر
اقبال شاکری - عضو هیات علمی دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیر کبیر

دولت ها برای دستیابی به اهداف خود شدیدا نیازمند توسعه اجرای پروژه های زیربنایی هستند. یکی از روش های مهم برای اجرای پروژه ها، استفاده از مشارکت بخش خصوصی در طراحی، ساخت، بهره برداری و تامین مالی پروژه است. به همین دلیل امروزه توجه زیادی به روشهای مشارکت بخش خصوصی مانند EPC و BOT شده است. به دنبال استفاده از این روش و با توجه به عواملی چون ویژگی های خاص هر پروژه، ساختار، اهداف و اولویت هایسازمانی کارفرمایان، رویکرد های مختلفی از ساختارهای قراردادی BOT شکل گرفته است. کارفرما متناسب با رویکرد انتخابی خواسته ها و الزامات خود را را تحت عنوان سطح طراحی کافرما همراه با دیگر اسناد و مدارک مناقصه تهیه کرده و سپس با برگزاری مناقصه ادامه کار را بر عهده بخش خصوصی میگذارد. شفافیت اطلاعات ارایه شده توسط کارفرما موجب میگردد بخش خصوصی از مسوولیتهای خویش و خواسته های کارفرما بصورت کامل و دقیق مطلع گشته و بدینوسیله پروژه هرچه بهتر و سریعتر به اهداف و موفقیت خود برسد. مقاله حاضر به شناسایی انواع رویکردهای پروژه های BOT ،مقایسه این رویکردها از جهت مسوولیت طرفین و ارایه چارچوب کلی انتخاب رویکرد مناسب می پردازد. بدین منظور ابتدا با مطالعات کتابخانه ای، میدانی و مطالعات موردی (study Case ،(شاخص های موثر در انتخاب انواع رویکردهای پروژه های BOT شناسایی و سپس از طریق پرسشنامه اعتبار سنجیو امتیاز دهی شده اند. در ادامه با استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیاره (MCDM( 1 اهمیت شاخص ها نسبت به هم معین گشته و چارچوب کلی برای انتخاب رویکرد مناسب کارفرما ارایه گردیده است.

خواسته های کارفرما، رویکرد، طراحی، BOT