زینب حقیقت - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته مرمت اشیاء تاریخی وفرهنگی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
محمد سهرابی - عضو هیات علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی، تهران
حسام اصلانی - عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان

صخره نگارهها، سنگ نوشتهها، سایتهای باستان شناسی و ساختمانهای تاریخی بسیاری در ایران و سایرکشورهای جهان وجود دارند که در معرض عوامل محیطی و آب و هوایی،آلایندههای هوا و همچنین فرسودگی زیستی توسط رشد برخی از اجتماعات بیولوژیکی قرار گرفتهاند. تمامی این عوامل باعث تخریب وتغییر بصری اثر میشوند. پاکسازی سطوح آثار تاریخی یکی از عملیات حفاظتی به حساب میآید. روشهای زیادی برای پاکسازی سطوح آثار سنگی وجود دارد که هر کدام از این روشها معایب و مزایا خاص خود را دارا هستند. دمش یخ خشک، روشی است که اخیرا وارد حوزه مرمت و حفاظت از آثار تاریخی شده و از آن برای پاکسازی چرکیها از روی سطوح مختلف استفادهگردیده است. با توجه به مزیتهای این روش در حوزه صنعت، از آن در پاکسازی سطوح سنگ قبر روستای سیوند در استان فارس استفاده و بررسیهای دقیقی بر روی آنها انجام شد. در استفاده از دستگاه دمش یخ خشک، پارامترهای مختلفی باید در نظر گرفته شود. یکی از این پارامترها، نوع نازل میباشد. برای انجام آزمایش از دو نوع نازل تخت و لوله ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که نازل لولهای به نسبت نازل تخت، سایش بیشتری داشته و در صورت استفاده مکرر از آن شاهد محو شدن نقوش حساس و ظریف خواهیم بود

استان فارس، آثار سنگی تاریخی، پاکسازی، دمش یخ خشک، نازل