حسین مطیعی - دانشجوی کارشنای ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

درک تحولات شهرسازی و معماری دوره رضا شاه ، بدون پرداختن به تحولات فرهنگی و اجتماعی، عملا راه بهجایی نمی برد. در دوره پهلوی اول تحولات اساسی در زمینه معماری و شهرسازی در ایران صورت پذیرفت.هدف بلند مدت رضا شاه، بازسازی ایران طبق الگوی غربی بود. او برای رسیدن به جامعه ای مدرن همانندجوامع اروپایی نیازمند تغییر و تحول در کالبد شهرها بود و از این رو اقدام به تخریب برج و باروی شهرها واحداث خیابان ها و ساختمان های دولتی، ادارات، کارخانه ها و ... نمود. از دوران رضا شاه و با آغاز نوسازیحکومت بود، که حکومت هر چه بیشتر به تاریخ پرافتخاری نیازمند شد که گذشته ی افتخار آمیز ایران باستانرا به دوران پهلوی با نمودهای زندگی مدرن، تاسیس کارخانه، دانشگاه ها و نهادهای اداری پیوند زند. اولینمداخلات در بافت سنتی و کالبدی شهرها از جمله شهر ارومیه که موضوع اصلی این مقاله می باشد، در ایندوره انجام گرفت و شهر ارومیه تا ابتدای این دوره ساختار سنتی خود (برج و بارو و ....) را حفظ کرده بود و بازارکه قبلا دارای کارکرد و استخوان بندی ویژه سنتی خود بود، رفته رفته کارکرد خود را به خیابان کشی هایعریض و مغازه های ویترینی در بر خیابان ها داده و در واقع اولین تغییرات کالبدی شهر ارومیه آغاز شد وخیابان های امام خمینی (ره)، منتظری، مطهری فعلی و ... احداث شد. در این مقاله به بررسی تحولات شکلگرفته در عرصه معماری و شهرسازی دوره پهلوی اول با تاکید بر شهر ارومیه می پردازیم. روش تحقیق در اینپژوهش، تاریخی تفسیری بوده و گردآوری اطلاعات از طریق اسنادی انجام شده است.

معماری، شهرسازی، ارومیه، پهلوی اول