الهام بداغ آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه یزد
محمدرضا نقصان محمدی - دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد

؛ هویت مکان در دهه های اخیر به عنوان یکی از مهم ترین بحث ها در زمینه معماری و طراحی شهری مطرح شده است. مفهوم هویت مکان وابسته به ادراک و شناخت انسان از جهان میباشد آنچه در این میان اهمیت پیدا می کند توجه به جنبههای روانی شناخت و ادراک انسان میباشد. در چارچوب نظریات روانشناسی شناختی، ادراک پدیده چیزی فراتر از کل وعینیت آن می باشد؛ در فرآیند ادراک، کیفیاتی به مفهوم اضافه میگردد که در پدیده وجود ندارد، بدین منظور فهم فرآیندادراک در نظریات بنیادین شناختی می تواند طراحان را در بکارگیری شیوه ها و رویه های طراحی مناسب یاری کند تا مداخلهدر محیط امکان انطباق بیشتری با ساختار ذهنی افراد داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف تبیین مکانیزم برقراری رابطهمکان با فرآیند شناخت و جایگاه تشخیص و احراز هویت مکان در این فرآیند ادراکی شناختی می باشد؛ بدین منظور اینفرآیند (شیوه ها، رویه ها و ساختار شناختی ذهن انسان) بعنوان موضوع مورد توجه این نظریه پردازان، در نظرات روانشناسانشناختی بررسی گردیده و احراز هویت مکان در آن پی گرفته می شود. بنظر میرسد هویت یک مکان از طریق خروجی هایفرآیند ادراک کردن و تشکیل یک تصور یکپارچه در فرآیند شناخت و تصدیق آن در این فرآیند ذهنی احراز می شود. در اینپژوهش ابتدا نظریات روانشناسان شناختی و طراحان محیطی با مطالعه منابع و اسناد موجود مورد بررسی واقع شده است وبه شیوهی توصیفی تحلیلی نحوه و چگونگی برقراری رابطه این مفهوم با فرآیند شناختی مطرح شده از سوی روانشناسانشناختی، شناسایی و تببین گردیده است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر اسناد کتابخانه ای می باشد. نتایجحاصله از این پژوهش بیانگر اهمیت بالای ساختارهای شناخت انسان درفرآیند انطباق عین و ذهن و رابطه این ساختارهایمفهومی با احراز هویت مکان است.

هویت، مکان، روانشناسی شناختی، ساختارهای شناخت، هویت مکان