فاطمه رفیعی - دانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
هاشم حبشی - دانشیار گروه جنگلشناسی و اکولوژی جنگل ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،

خاک بستر اصلی تولید و تامین غذای انسان است و زیستگاه اصلی گیاهان و جانوران است. خاک دربرگیرنده تنوع زیستی، گونهای و ژنتیکی بسیاری از موجودات است و علاوه بر توانایی بالا در پالایش آلودگیهای محیطی، عملکردهای دیگری چون برقراری تعادل در چرخه جهانی کربن از طریق ترسیب کربن و تنظیم جریان آب در محیط خاک به عهده این رسانه است لذا برای زندگی انسان و حفظ زیستکره الزامی و بدون جایگزین بوده و درنتیجه حفاظت از آن بسیار حایز اهمیت است. تخریب خاک ها موجب کاهش توان تولیدی و تهدید امنیت غذایی، آلودگی هوا، هدررفت منابع آب و تخریب محیطزیست یم گردد. عواملی همچون فرسایش، هیدرومورف شدن، اسیدی شدن، شور شدن و آلودگی خاکها و درنهایت از دستدادن حاصلخیزی و باروری خاکها از مهمترین عواقب یا نشانههای تخریب خاکها به شمار یم روند. از موضوعات بنیادی که در مدیریت پایدار خاکها موردتوجه قرار میگیرد، موضوع مدیریت کیفیت خاک است که با بررسی سلامت خاک و روند تغییرات خاک طی زمان انجام میشود. به دلیل اهمیتی که جنگل در حفظ تعادل اکولوژیک اکوسیستم دارد و پیچیدگی اکوسیستم جنگل، ارزیابی و پایش اکوسیستم جنگل در راستای پایداری خاک بایست بهصورت مستمر انجام شود. تعداد زیادی از شاخصها جهت ارزیابی کیفیت خاک جنگل بکار برده شده است. چهار گروه شاخصهای بصری، فیزیکی، شیمایی و بیولوژیکی جهت ارزیابی کیفیت خاک جنگل مطرح شدهاند. هر گروه از شاخصها حساسیتهای مختلفی به تغییرات دارند و بسته به هدف و مقیاس زمانی (کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت) و مکانی (در سطح پارسل، در سطح سری، در سطح حوزه آبخیز، منطقهای و ملی) ارزیابی بایست نسبت به انتخاب و بهکارگیری آنها اقدام نمود.

خاک، پایداری، شاخص، آلودگی، تخریب