سید علی رضوی - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم اسلامی رضوی
رضا حق پناه - استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

در خصوص وضعیت حقوقی قرارداد دارای موضوع نامشروع بین فقیهان امامی اختلاف نظر وجود دارد؛ هرچند برخی قایل به صحت چنین قراردادی هستند اما بیشتر فقیهان قایل به بطلان و حرمت عمل نامشروع موضوع قرارداد شده اند. در میان قایلان به بطلان برخی آن را به عنوان قاعده و اصل اولیه در این قراردادها پذیرفته و برای اثبات آن به ملک نبودن منفعت حرام، مالیت نداشتن آن، عدم قدرت برتسلیم، تناقض در شریعت و سلب احترام مال حرام توسط شارع استناد کرده اند. برخی دیگر با نقد دیدگاه گروه اول، براساس روایاتی چون روایت تحف العقول قایل به بطلان چنین قراردادی شده اند. در این مقاله ما به بررسی دیدگاه های مطرح در این خصوص پرداخته و در پایان با نقد تمامی دیدگاه ها و رد دلایل اقامه شده، با جمع بندی برخی از روایات که در ابواب مختلف فقهی مطرح شده است بطلان و حرمت چنین قراردادی را به شیوه جدیدی به اثبات رسانده ایم.

بطلان، مالیت نداشتن، ملک نبودن، عدم قدرت بر تسلیم، تناقض در شریعت، روایت تحف العقول