کامبیز رضوی - عضو هیات مدیره و رییس گروه تخصصی ترافیک سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران و دانشجوی رشته برنامه ریزی شهری دانشگاه لوزافنا لیسبون پرتقال
الهام امینی - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس، تهران، ایران

امروزه تمرکز بر جنبه های مختلف گردشگری، همراه با برنامه ریزی های مدیریت محلی و ملی هرجامعه ای نقش بسیار با اهمیتی در فرایندهای بین المللی و ملی هر جامعه ای می تواند ایفا کند. گردشگری شهری، یکی از مهمترین و پیچیده ترین فعالیت های فضایی و مکانی انسان در جامعه شهری است، به نظر صاحبنظران، جهانگردی شهری یک فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلانشهرها و مادر شهرهای جهانی بوجود می آورد، که این فرصت نقش بسیار موثری در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در ابعاد مختلف می تواند ایفاء کند.در واقع این صنعت در جامعه شهری به عنوان فعالیت چهارم زندگی شهرنشینی، بر اساس اختصاص دادن فضاهای خاص برای گذران اوقات فراغت و نیازهای مختلف تفریحی، میراثی، تاریخی و... امروزه نقش بسیار مهمی در ساختارهای فضایی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به شکل مثبت و منفی از طریق رفت و آمد گردشگران داخلی و خارجی به خود اختصاص داده است. در عین حال که میتوان گردشگری را یک صنعت و یا فعالیت اقتصادی دانست، می توان آن را به عنوان مجموعه ای پیچیده دانست که متشکل از پدیده های اجتماعی است که به طور مستقیم و غیر مستقیم فرهنگ و اجتماع را تحت تاثیر قرار می دهد. بدین صورت که شیوه های زندگی فرهنگ های دیگر و اختلاف فرهنگی و اجتماعی در نقاط مختلف، جاذبه و محرک اصلی گردشگری و از اصلی ترین انگیزه های تحرک مردم است.از آنجایی که بافت های تاریخی شهرها آثار گرانبهایی هستند که فرهنگ، تاریخ، دانش معماری و شهرسازی گذشته جامعه شهری را نشان می دهند و یا در بیان روشن تر هویت و شخصیت اجتماعی فرهنگی شهر را به نمایش می گذارند، می توانند نقش موثری در توسعه صنعت گردشگری هر کشوری را ایفا کنند. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت کشور، جاذبه های مدرن و تاریخی زیادی را درخود جای داده است. اما عدم توجه به مباحث اجتماعی و تنوع فرهنگی در توسعه گردشگری موجب شده است که این جاذبه ها آنطور که باید نقش خوبی در جهت جذب گردشگر ایفا نکنند. این مقاله ضمن بیان مسایل موجود در بافت های تاریخی، به ارایه راهبردهای اجتماعی جهت توسعه صنعت گردشگری در این کلانشهر می پردازد.

راهکارهای اجتماعی، توسعه گردشگری، بافت های تاریخی،کلانشهر تهران