احسان خدیو - گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

کنترل کیفی و پایش کیفیت هوا در شهر ها نه تنها نیاز به مطالعه منابع انسانی دارد، بلکه نیاز به آن دارد تا منبع طبیعی نیز مورد بررسی قرار گیرد. این بدان دلیل است که در غیر اینصورت ممکن است ترکیبات طبیعی آلی فرار (BCOV) به یکی از منابع آلاینده هوا تبدیل شوند. گرچه این مواد به زنده مانی درختان کمک می کند، اما ممکن است آن ها در مناطق آلوده شهری بر سلامت انسان تاثیری منفی بگذارند. در این پژوهش میزان تولید ترپنوییدها از سه گونه درختی در استان البرز مورد ارزیابی قرار گرفت. اندازه گیری ها در دو زمان ابتدا و انتهای فصل رویش با استفاده از متد SPME روی شاخه محصور در اتاقک انجام گرفت. نتایج نشان داد که هیچ یک از سه گونه مقادیر قابل توجه ترپنویید در اتمسفر تولید نمی کنند، اما دو گونه اقاقیا و چنار میزان قابل توجهی ایزوپرن در سراسر فصل رویش از خود متصاعد می کنند. در ابتدای فصل رویش تولید ایزوپرن در هر دو گونه تقریبا برابر بود ( به ترتیب 1/39 و 1/81 میکروگرم بر گرم وزن خشک بر ساعت ((µg g(-1) dw h(-1) برای اقاقیا و چنار). در انتهای فصل میزان تولید ایزوپرن به ترتیب برای گونه اقاقیا و چنار به 7 و 19 میکروگرم افزایش یافت. علاوه بر این، هر سه گونه در انتهای فصل رویش مقادیر قابل توجهی ethylhexanol2 تولید کردند (به ترتیب 2، 2/29 و 3/9 میکروگرم برای زبنا گنجشک، اقاقیا و چنار). بنابراین، عمده درختانی که در مناطق شهری البرز و تهران کاشته شده اند مقادیر قابل توجهی ایزوپرن تولید می کنند. کاشت درخت زبان گنجشک در سطح وسیعتر و کاهش وسعت کاشت درخت چنار می تواند به بهبود هوای هر دو شهر کمک شایانی کند.

ایزوپرن، ،ethylhexanol, BVOCs2، آلودگی شهری