سیدمحمد مهدی پورمیرغفاری - گروه تاریخ،واحد علوم و تحقیقات تهران،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
رضا شعبانی صمغ آبادی - گروه تاریخ،واحد علوم و تحقیقات تهران،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

این مقاله با پرسش اصلی نقش تنشهای مذهبی در روابط سیاسی میان ایران و ارمنستان آغاز میگردد همچنین نقش روابط سیاسی، در ساز و کار روابط مذهبی در دوره شاپور اول نیز مبنا قرار داده شده است؛ سراسر تاریخ ایران باستان با مسیله ارامنه مرتبط است و ارمنستان در یک کشاکش دو هزار ساله، سرانجام از نظر دینی از ایران بزرگ جدا شد. فرضیه اصلی رساله پیرامون ساختار ژیوپلتیکی ارمنستان در رابطه با رقابت دو قدرت فرا منطقهای ایران و ارمنستان پی ریخته شده است. با این مقدمات، به آغاز رقابت و جنگهای پارتیان و رومیان و نقش ارمنستان پرداخته ایم و سپس وارد عصر ساسانی شدیم. در این میان به موضوع اصلی رساله یعنی تحولات مذهبی دو آیین مسیحی و زرتشتی در ایران، روم و ارمنستان در دوره شاپور اول نگریسته ایم. رسمیت یافتن دو آیین زرتشتی و مسیحیت در قلمرو دو قدرت ایرانی و رومی، سبب ساز بالا گرفتن اختلافات درونی در امنستان شد. ارامنه در جناح بندیهای سیاسی مذهبی خود به دو پاره شدند. جناحهای قدرت در درون ارمنستان، رقابت سختی را پیش گرفتند که سرانجام به ایجاد فرهنگ خاصی از مسیحیت ارمنی و استقلال سیاسی این کشور به عنوان یک ملت مستقل گردید.

ارامنه، ایران، روم، مسیحیت، زرتشتیگری