طاهره صادقلو - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
امین فعال جلالی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد

تقاضای رو به رشد بهره برداری از گیاهان دارویی در دنیا و کاربرد وسیع آن در صنایع دارویی و غذایی سبب توسعه ابعاد اقتصادی و اجتماعی گیاهان دارویی، و از سوی دیگر می تواند نقش مهمی در حفظ دانش بومی و استفاده از آن در نواحی روستایی داشته باشد. از این رو هدف این مطالعه بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی بهره برداری از گیاهان دارویی در مناطق روستایی مورد مطالعه در دهستان زاوین و همچنین ظرفیت سنجی جهت توسعه بهره برداری اقتصادی از گیاهان دارویی در منطقه مورد مطالعه می باشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه در چهار روستای هدف می باشد. از اینرو 16 شاخص در ابعاد اقتصادی و اجتماعی و 15 شاخص در ابعاد طبیعی، اقتصادی و اجتماعی مستخرج از ادبیات نظری مبنای طراحی پرسشنامه محقق ساخته و جمع آوری داده ها بر اساس 100 پرسشنامه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیرات گیاهان بهره برداری از گیاهان دارویی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی زندگی روستاییان اندک بوده است به طوریکه در طیف لیکرت، از نظرشاخص های اقتصادی به طور متوسط میانگین برابر 2.1 و در شاخص های اجتماعی برابر با 2.6 می باشد. اما در بحث ظرفیت سنجی در ابعاد طبیعی، انسانی و زیرساختی این امر متفاوت است. به طوریکه میانگین های به دست آمده در بعد طبیعی 3.89 و بعد انسانی 3.90 و بعد زیرساختی 2.54 می باشد. همچنین نتایج آزمون T تک نمونه ای وجود تفاوت معنادار بین میانگین مولفه ها را نشان می دهد.

توسعه روستایی، گیاهان دارویی، ظرفیت سنجی، آزمون تی تک نمونه ای، دهستان زاوین