خدیجه دهقان - بخش زیست فناوری میکربی، دانشکده زیست شناسی و قطب تبارزایی موجودات زنده، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
جواد حامدی - بخش زیست فناوری میکربی، دانشکده زیست شناسی و قطب تبارزایی موجودات زنده، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران- مرکز پژوهشی فناوری و فراورده های میکربی دانشگاه تهران، تهران، ایران
مجتبی محسنی - بخش سلولی و مولکولی، گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه مازندران

امروزه با توجه به آلودگی محیط زیست، آنزیم های تولید شده توسط فرآیندهای بیوتکنولوژی به آنزیم های شیمیایی ترجیح داده می شود. منابع میکروبی برای تولید این آنزیم ها برای کاربردهای صنعتی مطلوب هستند. اکتینوباکترها جز بزرگترین شاخه باکتریها هستند که توانایی تولید آنزیم های فراوان مانند سلولاز، آمیلاز، زایلاناز و غیره را دارند. اهداف این مطالعه جداسازی اکتینوباکترهای نادر از برخی بی مهرگان استان مازندران و بررسی تولید آنزیم های مهم و پرکاربرد صنعتی توسط آنها است. برای جداسازی اکتینوباکترها، جانوران بی مهره شامل خرچنگ و کرم خاکی جمع آوری شد و دستگاه گوارش آنها خارج شد. پس از رقیق سازی در محلول بافر نمکی، روی محیط کشت نشاسته کازیین آگار تلقیح شد و پس از گرم خانه گذاری به مدت 21 روز در دمای 28˚C ، کلنی های اکتینوباکتر سفت و خشک جداسازی شد. برای بررسی تولید آنزیم، جدایه ها در محیط های کشت نشاسته اگار، اسکیم میلک دمایآگار، تویین اگار، پکتین آگار، اینولین آگار، کربوکسی متیل سلولز آگار و DNase آگار تلقیح شدند و به مدت 5 تا 7 روز در دمای کشت داده 28˚C کشت داده شدند. بعد از رشد جدایه ها و استفاده از معرف های لازم، مشاهده ی هاله ی شفاف اطراف کلنی ها نشان دهنده ی تولید آنزیم های مورد نظر است. نتایج نشان داد که از 50 جدایه اکتینوباکتر نادر که از بی مهرگان جداسازی شد، 94 % توانایی تولید آنزیم پکتیناز، 92 ٪ آمیلاز، 76 ٪ سلولاز، ٪ 70 اینولیناز، ٪ 66 لیپاز، 56 ٪ پروتیاز و 40 ٪ تولید آنزیم DNase را داشتند. با توجه به اهمیت و جایگاه اکتینوباکترها در تولید آنزیم های صنعتی، پژوهش حاضر با هدف جداسازی اکتینوباکترهای نادر همزیست جانوران بی مهره در استان مازندران و شناسایی سویه های دارای فعالیت آنزیمی بالا، انجام شده است. یافته های حاصل امیدی برای استفاده از اکتینوباکترهای همزیست بی مهرگان به عنوان یک منبع جدید و مطلوب برای بهره برداری به منظور فعالیت های بیوتکنولوژی از جمله آنزیم های مهم صنعتی است.

آنزیم، اکتینوباکتر، بی مهره، همزیست