الناز ابراهیمیان - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد بای بوردی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
سید محمد سیدی - محقق موسسه تحقیقات خاک و آب، تبریز
رضا محمدی کیا

در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، از جمله ایران، شوری آب یا خاک یکی از مهمترین مشکلات در توسعه کشاورزی است . به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف عناصر نیتروژن و روی بر عملکرد، شاخص های کیفی و جذب عناصر غذایی کلزا (Brassica napus L.) رقم اکاپی تحت تنش شوری، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی در سال زراعی 89-1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این مطالعه نیتروژن در سه سطح ( 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و بدون کاربرد نیتروژن )، روی در سه سطح (پنج و 10 کیلوگرم در هکتار و بدون کاربرد روی) و شوری آب آبیاری در دو سطح (هشت و 16 دسیزیمنس بر متر) عوامل آزمایش بودند . براساس نتایج به دست آمده، کاربرد نیتروژن و روی اثر معنی داری در افزایش ارتفاع، تعداد غلاف در بوته و نیز عملکرد دانه کلزا داشت . با این وجود، افزایش سطح شوری (از هشت به 16 دسیزیمنس بر متر) منجر به کاهش معنی دار شاخص های ذکر شده گردید. افزایش شوری تا سطح 16 دسیزیمنس بر متر همچنین باعث افزایش درصد گلیکوزینولات در دانه تا 9/5 درصد شد. ( 27/49 به 30/11 درصد). علاوه بر این، با افزایش میزان شوری، درصد جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم به طور معنی دار کاهش و میزان سدیم و کلر در دانه کلزا به طور معنی داری رو به افزایش گذاشت. در مجموع می توان فراهمی عناصر غذایی به ویژه نیتروژن را به عنوان راهکاری جهت کاهش اثرات منفی تنش شوری در نظر گرفت.

درصد روغن، سدیم، کلر، گلیکوزینولات