محمود قضاوی - استادیار دانشکده مهندسی عمران ، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
علی طال ساز - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین

حفرات زیرزمینی ممکن است در اثر عوامل مختلفی نظیر : فعل و انفعالات شیمیایی در زمینهای آهکی و دولومیتی، انحلال سنگهای حل شدنی ، حفاری در معدن، حفر قنوات ، ایجاد شبکه های فاضلاب و تاسی سات شهری و عملیات حفاری تونل و یا موارد مشابهی در عمق زمین بوجود آیند . همزمان با رشد جمعیت و در پاسخ به نیازهای موجود، تقاضای حفر تونل برای حمل و نقل های شهری و بین شهری به سرعت افزایش یافت ه و این تونلها خصوصاً در مناطق شهری ممکن است در مجاورت ویا ز یر شالو ده های سطحی قرار گیرند . حفر تونل ها در خاک معمولاً در اعماق کم می باشد و تاثیر آن می تواند تا سطح زمین گسترش یابد و باعث ایجاد نشست سطح زمین گردد . این نشست ها باعث کاهش ظرفیت باربری پی های سطحی واقع در نزدیکی تونل ها می گردد. این مقاله برای اولین بار اثر ح فرات زیرزمینی دوگانه بر ظرفیت باربری پی های سطحی واقع بر آنها را با کمک روش عددی اجزاء محدود و با در نظر گرفتن رفتار غیرخطی برای خاک، بررسی می کند . در تحلیل های عددی انجام شده تونل ها بدون پوشش بتنی بوده و شالوده به صورت نواری و صلب و اتصال آن با خاک زبر فرض می شود . جهت اطمینان از صحت عملکرد مدل، نتایج مدلسازی سیستم خاک و پی و تونل ها با نتایج آزمایشگاهی و عددی موجود مقایسه گردیده است . بررسی های فوق نشان می دهد که شبیه سازی پی سطحی واقع بر تونل های زیرزمینی، دارای دقت قابل قبول است . نتایج حاصل از مطالعات پا رامتریک انجام شده حاکی از آن است با قرارگیری شالوده سطحی بر حفرات زیرزمینی ظرفیت باربری آن کاهش یافته و با تغییر موقعیت قرارگیری تونل ها میزان کاهش ظرفیت باربری متفاوت خواهد بود.

پی سطحی، پی نواری، ظرفیت باربری، حفرات زیرزمینی