پروانه نجاریان - دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی، تهران، ایران

نظریه پیچیدگی، نظریه نوینی است که از علوم طبیعی منشا گرفته، اما پس از چندی در قلمرو علوم اجتماعی نیز گسترش یافته و در دو دهه اخیر با شتاب فزاینده ای توسط متخصصان تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به اینکه نظریه پیچیدگی در ایران، در اغلب قلمروها و به ویژه در تعلیم و تربیت و برنامه درسی، موضوع ناشناخت های است، ضرورت داردمفاهیم و دلالت های آن تبیین شوند. مقاله حاضر با این پرسش تدوین شده است که چگونه مفاهیم و استلزامات نظریه پیچیدگی، راهکارهایی برای رفع کاستی های برنامه درسی کنونی ارایه می کنند این پژوهش از نوع بنیادی بوده و از دو رو ش پژوهش فلسفی استفاده شده است: تحلیل مفهومی از نوع ارزیابی ساختار مفاهیم و استنتاج از نوع قیاس عملی . یافته های مقاله حکایت از این دارد که با یاری گرفتن از ویژگی های نوین فلسفی نظریه پیچیدگی،می توان در جهت اصلاح برنامه درسی کنونی گام برداشت برخی استلزامات نظریه در برنامه درسی عبارتند از: بها دادن به ابعاد پیچیده انسان و تعاملات او با جهان هستی، تحقق رویکرد فرارشته ای و برنامه درسی مسیله محور، ترویج دانش زمینه ای و انتخاب منابع و مواد آموزشی مرتبط با مسایل بومی، جایگزینی دانش توزیعی، مشارکتی، و مذا کره ای به جای دانش کنترلی و سلسل همراتبی، حمایت از یادگیری مادام العمر و یادگیری از راه دور، تا کید بر یادگیری از طریقبازخورد، پیوند، و تعامل چندجانبه شبکه ای با به کارگیری فناوری های شبکه بنیان پیچیده نوین آموزشی، و آمادگی برای رویارویی با تحولات و موقعیت های غیرمنتظره

پیچیدگی، خود _ سازمان، نوپدیدی، لبه آشوب، پیوند