شهرام نظری - دانشجویان دکتری زراعت، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محمدعلی ابوطالبیان - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
اسکندر زند - استاد بخش تحقیقات علف های هرز، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
رضا دیهیم فرد - گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

به منظور مطالعه تاثیر زمان وجین علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کلزا (زرفام و اپرا) آزمایش های مجزا برای هر رقم در سال زراعی 1391-1390 در منطقه شهریار (کرج) اجرا شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شش تیمار برای هر رقم بود. تیمارها به صورت وجین علف های هرز در مراحل مختلف فنولوژیکی رشد کلزا شامل چهار برگی، هشت برگی، ساقه دهی، گلدهی، عاری از علف های هرز و آلودگی به علف های هرز در کل دوره رشد بود. در این آزمایش، علف های هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.)، یولاف وحشی (Avena ludoviciana Dur.)، سلمه تره (Chenopodium album L.) و ازمک (Cardaria draba (L.) Desv.) به دلیل بالا بودن وزن خشک به عنوان علف های هرز اصلی شناسایی شدند. با افزایش طول دوره تداخل، وزن خشک کل علف های هرز در هر دو رقم مورد مطالعه افزایش یافت. تداخل علف های هرز تا مراحل چهار برگی، هشت برگی، ساقه دهی، گلدهی و آلودگی کل دوره رشد به ترتیب 20، 33، 38، 50 و 55 درصد در رقم زرفام و 14، 25، 29، 48 و 56 درصد در رقم اپرا، نسبت به تیمار عاری از علف هرز، سبب کاهش عملکرد دانه گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که حداکثر تعداد شاخه های فرعی در ارقام زرفام و اپرا به ترتیب با 8 و 5/33 شاخه فرعی در تیمار عاری از علف های هرز مشاهده شد. هم چنین در تیمارهای تداخل، بیش ترین تعداد غلاف در رقم زرفام در مرحله چهار برگی با 133 غلاف در بوته و در رقم اپرا در مراحل چهار و هشت برگی و ساقه دهی به ترتیب با 110/67، 109/67 و 108/33 غلاف در بوته مشاهده شد که از نظر آماری اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. بیش ترین تعداد دانه در غلاف نیز در رقم زرفام در تیمار عاری از علف هرز (26/67) و در رقم اپرا عاری از علف هرز (21/33) و تداخل تا مرحله چهار برگی (19/67) مشاهده شد.

رقابت، عملکرد، کلزا، وجین علف های هرز