سمیرا گودرزوندچگینی - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
حبیب عباسی پور - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
جابر کریمی - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
علیرضا عسکریان زاده - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی، (Meyrick (absoluta Tuta ،یکی از آفات مهم گیاهان خانواده Solanaceae خصوصا گوجه فرنگی در دنیا و ایران محسوب میشود. استفاده بیش از حد از حشره کش های شیمیایی به سرعت منجر به بروز مقاومت آفت میشود. استفاده از ترکیباتی با منشا طبیعی مانند اسانسهای گیاهی در کنترل آفت جایگزین مناسبی برای حشره کشهای شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق، سمیت تنفسی اسانس زیره سیاه روی مراحل تخم، لارو سن دوم و حشره کامل مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر (Clevenger (به روش تقطیر با آب استخراج شد. غلظتهای مختلف اسانس در دامنه بین20 تا 100 ،3 تا 7 ، 1/0 تا 1 و 5/0 تا 1 میکرولیتر بر لیتر هوا به ترتیب روی مراحل تخم، لارو سن دوم درون تونل برگ، لارو سن دوم به صورت مستقیم و حشره کامل هر کدام با سه تکرار به همراه شاهد آزمایش شد و میزان تلفات بعد از 48 ساعت محاسبه گردید. نوع و میزان درصد ترکیبات گیاهی در هر کدام از اسانس ها با استفاده از دستگاه MS/GC تعیین گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اسانس، مرگ و میر هم افزایش یافت. تجزیه و تحلیل پروبیت دادهها نشان داد ای تخم، لارو سن دوم درون برگ، لارو سن دوم بیرون برگ و حشره کامل به ترتیب 24/44 ،652/4 ،335/0 و 624/0 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. در 50 بر میزان LCاسانس زیره سیاه ترکیبات (c) – (methylethyl- 1- (4, Benzaldehyde) 29/21 درصد) و cymene- P) 02/18 درصد) جزو ترکیبات شیمیایی عمده بودند. نتایج حاصل نشان داد اسانس زیره سیاه پتانسیل بالایی برای کنترل شب پره مینوز گوجه فرنگی در محیطهای بسته دارد و برای حفاظت از محیط زیست و سلامت کاربران توصیه میشود.

دز کشنده، کلونجر، گیاهان دارویی