مهدی حسینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشگاه علومکشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سید علیرضا موحدی نایینی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشگاه علومکشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوالفضل بامری - عضو هیات علمی گروه مهندسی علوم خاک، دانشگاه زابل

به منظور بررسی تاثیر شدت خاکورزی بر روی پتاسیم قابل جذب خاک در خاک های حاوی رس ایلایت و با محدودیت پتاسیم قابل جذب در منطقه گلستان پژوهشی در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار، طی سال زراعی 88-89 در اراضی زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در سید میران اجرا گردید. پنج روش مختلف خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگرداندار سوار به عمق 25-20 سانتی متر به همراه یک شخم با دیسک، رویتواتور 12-17 سانتی متر، دیسک 8-10 سانتی متر چیزل 25-30 سانتی متر و نظام بدون خاک ورزی بودند. نتایج نشان داد که مقدار پتاسیم خاک با همه عصاره گیرها (تترافنیل بران سدیم، استات آمونیوم، اضافه بار پتاسیم و پتاسیم محلول) در تیمار خاک ورزی گاوآهن برگرداندار نسبت به سایر روش های خاکورزی کمتر بود. زیرا مقاومت مکانیکی در تیمار گاوآهن برگرداندار نسبت به سایر روش های خاکورزی کمتر شد در نتیجه رشد و توسعه ریشه و جذب پتاسیم توسط گیاه افزایش و در نتیجه پتاسیم خاک کاهش یافت. افزایش شدت خاکورزی بر غلظت پتاسیم با عصاره گیرهای مختلف فقط در مرحله قبل از خوشه دهی تاثیر معنیداری داشت. خاکورزی با استفاده از گاوآهن برگرداندار در خاک مورد مطالعه با محدودیت پتاسیم با افزایش تراکم ریشه و سطح تماس ریشه با خاک موجب افزایش جذب پتاسیم توسط گیاه و افزایش تعداد خوشه در واحد سطح و عملکرد گردید. زمانی می توان از عصاره گیرهای خاک برای پیش بینی جذب عناصر توسط گیاه و عملکرد استفاده کرد که رشد ریشه با تیمارهای مختلف یکسان و همبستگی غلظت عناصر غذایی خاک با جذب آنها یک همبستگی مثبت و معنی دار باشد.

پتاسیم خاک، جذب پتاسیم توسط گندم، عملکرد دانه و کاه