افشین دلبری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران آب دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات فارس
عبدالعلی عادل پور - استادیار گروه عمران بخش فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

در این مقاله با داشتن آمار و دسترسی به اطلاعات هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز رودخانه خشک شیراز از جمله دبی سیلابی با دوره بازگشت های مختلف و اینکه رودخانه مورد مطالعه در زمره ی رودخانه های فصلی طبقه بندی شده، و نهایتا طی مسافتی نزدیک به 50 کیلومتر تا دریاچه مهارلو ادامه می یابد. پل یکی از موانعی ست که در مسیر جریان آب در رودخانه ها احداث شده و باعث تنگ شدگی سطح مقطع جریان می گردد، که بر عملکرد هیدرولیکی جریان تاثیر گذاشته و موجب تغییراتی در تراز سطح آب رودخانه می شود. بنابراین تاثیر عملکرد هیدرولیکی پل های موجود در این رودخانه با استفاده از مدل HEC – RAS بررسی و با یکدیگر مقایسه شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد تاثیر تنگ شدگی سطح مقطع رودخانه بر هیدرولیک جریان باعث افزایش ارتفاع سطح آب سواحل بالادست و افزایش سرعت جریان و فرسایش در پایین دست پل ها می شود. همچنین از مقایسه نتایج خروجی مدل مشخص شد، که پل طاقی چمران بیشترین افزایش عمق جریان در بالادست، و پل علی ابن حمزه (ع) بیشترین افزایش سرعت جریان در پایین دست را داشته اند. و فقط در پایین دست پل هجرت هیچ گونه فرسایشی مشاهده نشد. در پایان پیشنهاد می شود برای کنترل خسارات سیل، همان افزایش ارتفاع دیواره های ساحلی بالادست، و ساخت سازه های چکدم و دندانه های کف برای مهار فرسایش پایین دست مناسب می باشد.

پایه های پل، رودخانه خشک شیراز، تنگ شدگی عرضی سطح مقطع جریان، HEC – RAS