اسماعیل خسروی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران
کمال الدین حق بین - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، گروه زیست فرآورده های گیاهی تهران
امیر موسوی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، گروه زیست فرآورده های گیاهی تهران
فایزه قناتی - گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

عصاره ریشه سنگدانه در صنایع آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد و از طرف سرویس بین المللی chemical abstract کد اختصاصی cas-number با شماره 90063-58-4 به آن تعلق گرفته است. رزمارینیک اسید و رنگدانه شیکونین از ترکیبات دارویی حاصل از مسیر بیوسنتزی فنیل پروپانویید در کالوس این گیاه مورد توجه قرار گرفته است. قبلا القاء کالوس در ریز نمونه این گیاه به طور موفقیت آمیز در محیط پایه LS با تیمارهای هورمونی 2و4-D و 0/2 میلی گرم در لیتر و Kinetin و 2 میلی گرم در لیترانجام شده است. برای بررسی تیمارهای هورمونی و محیطی متفاوت در کالوسزایی این گیاه، تیمار هورمونی BAP و 2 میلی گرم در لیتر و NAA و 0/5 میلی گرم در محیط B5 و تیمار هورمونی NAA ، و 1 میلی گرم در لیتر جهت ریشه زایی استفاده شد. جهت کالوس زایی از دانه رست به عنوان ریزنمونه استفاده شد که پس از 10 روز از کشت شروع به تولید کالوس نمود. کالوس های به دست آمده زرد رنگ و دارای بافت ترد بودند. ریشه زایی یک هفته پس از تیمار هورمونی رخ داد. قسمت های انتهایی ریشه ها شروع به تولید رنگدانه شیکونین نمودند که دلیل بر فعالیت مسیر بیوسنتزی فنیل پروپانویید در کالوس می باشد. لذا جهت مطالعات آتی محیط و تیمارهای هورمونی مورد استفاده نیز جهت کالوس زایی و تحریک مسیر بیوسنتزی فنیل پروپانویید توصیه می گردد

کالوس زایی، اندام زایی، گیاه دارویی Lithospermum officinale، فنیل پروپانویید، سنگدانه