عباس فاتحی - کارشناسی ارشد زبان وادبیات فارسی ومدرس زبان و ادبیات فارسی درآموزش وپرورش ومراکز آموزش عالی شهرستان ابرکوه یزد

احسن التواریخ، تالیف سترگ حسن بیگ روملو،شرح حوادث سال های 807 ه.ق تا 985 ه.ق را دربرمی گیرد.با این که نویسنده مستقیما به سال ومحل تولد خویش) 937 (اشاره می کند،پایان حیات وی هنوزدرابهام قراردارد. .روملو که با سمت قورچی وبامنصب سپاهیگری دررکاب سلاطین صفوی جنگیده،بخش هایی از اثرخود را درخلال همین گیرودارهای میدان رزم نوشته که این امردرفضای عاطفی وشاعرانه اثرش بی تاثیر نبوده است. این تالیف دردوازده مجلد نگاشته می شودکه درروزگارما دوجلد باقی مانده آن به چاپ رسیده است.در جستارکوتاه پیش رو ،نخست شرح حال مختصر نویسنده همراه با ویژگی های شخصیتی وعلمی وی ارایه می شود که دراین قسمت صداقت نویسنده درتاریخ نگاری نیزقابل تامل وژرف نگری است.سپس دیدگاه صاحب نظران درخصوص اوضاع نثرعصر مولف وتقسیم بندی آثارمنثوراین دوره ارایه می گردد. درادامه احسن التواریخ از زاویه نوع نثر وفراز وفرود آن به اختصار تحلیل خواهد شد. ساختارتاریخ نویسی احسن التواریخ دردوجلد باقی مانده به ترتیب و براساس تشریح حوادث 187 سال است که بخشی از این وقایع درزمان حیات نویسنده روی می دهد. درهمین مبحث استقبال،اقتباس و...روملو ازدیگران بعضی از تاریخ شناسان را به تفکرواداشته است. ازمیان انواع ادبی ماده تاریخ وتذکره گونگی بخش هایی ازاین کتاب اهمیت ادبی وتاریخی دارد. انعکاس اشعارخود نویسنده ودیگر شعرا در سراسراین تالیف مقوله مهمی است.روملو با این که خود نیز اهل ذوق بوده ،دیوان شاعران وخصوصا شعرای بزرگ رااز نظرگذرانده است.کثرت درج این اشعاردراحسن التواریخ گاهی آن را به تاریخ منظوم تبدیل می کند.بعضی ازاین اشعاربه قدری شهره اند که نویسنده نامی از سراینده اش نبرده است. در بخش شاعرانه های روملو ،با تاکید بربعد حماسی این اشعار به بررسی زمینه های آن خواهیم پرداخت.

احسن التواریخ،حسن بیگ روملو،استشهاد شاعرانه،اشعار حماسی