اکرم حسن آبادی - کارشناس ارشد ادبیات و پرورش تطبیقی. دبیر آموزش

تاریخ طبری و تاریخ جهانگشای جوینی از منابع تاریخی معتبری هستند که یکی در قرن سوم و دیگری در قرن پراضطراب هفتم به نگارش در آمده است. مورخین و پژوهشگران از گذشته تا امروز برای پژوهشهای خود به آنان بسیار استناد ورزیدهاند و این دو تالیف را منبع مناسبی جهت فعالیتهای تاریخی دانستهاند. در هر دو کتاب مطلبی با عنوان آغاز کار قرامطه به صورت مشترک ارایه شده است. این تحقیق مدخل مشترک دو کتاب را مقایسه و بررسی کرده است. هچنین وجوه افتراق و اشتراک و دلایل این تفاوتها را با رویکرد فرامتنی مورد تحلیل قرار داد ه است. در پایان محقق گردید که عوامل فرامتنی تاثیر بسیار زیادی بر نگارش تاریخ از سوی دو مورخ گذاشته است. تاریخ طبری سیری منظم و منطقی را در نگارش طبری دنبال نموده است به این صورت که ابتدا منشا پیدایش قرامطه و جغرافیای ایشان ، وجه تسمیه، بنیان مالی، چگونگی محبوبیت سپس احکام و اعتقادات را بیان کرده است اما تاریخ جهانگشا: ابتدا به دلیل مذهب خویش و سپس به خاطر همراهی و حضور در دستگاه مغولان کلیتی منفی ارایه نموده و در همان ابتدا به صورتی شتابزده به کشتار و آزار حاجیان، دزدین حجر الاسود . . به وسیله قرامطه اشاره میکند و سنت تاریخنگاری را به بوته فراموشی سپرده است

تاریخ طبری، تاریخ جهانگشا، آغاز قرامطه