محمدامین امیدبخش فرد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمدرضا نقوی - دانشیارپردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محسن مردی - استادیارپژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
محمدرضا بی همتا - استادپردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

در این تحقیق تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم گندم دوروم (durum. ssp turgidum Triticum (با استفاده ازتوالی های ساده تکراری (ریزماهوارهها) ارزیابی شد. یکصد و چهل ژنوتیپ متعلق به مناطق مختلف (10 کشور) با 48 جفت نشانگر ریزماهواره (با پوشش یکنواخت ژنوم) مورد بررسی قرار گرفتند و از این تعداد، 37 جفت نشانگر چند شکلی نشان دادند. در مجموع از 37 جفت نشانگر، 245 آلل چند شکل متفاوت، در دامنه ای بین 2 تا 17 آلل و با متوسط 9/6 آلل در هر جایگاه ژنی تکثیر گردید. میزان اطلاعات چند شکل(PIC (از 007/0) جایگاه ژنی Xgwm274 (تا 799/0)جایگاه ژنی Xgwm427 ( متفاوت بود. ضریب شباهت ژنتیکی با استفاده از ضریب تطابق ساده محاسبه و مقدار آن در دامنه ای از 583 ) ./بین دو ژنوتیپ از کرمانشاه و خرم آباد) تا 946) ./بین دو ژنوتیپ از اهواز) قرار داشت. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش دورترین همسایه ها ژنوتیپ ها را در دو گروه اصلی قرار داد. همچنین عمده ژنوتیپ های خارجی در یکی از زیر گروه های گروه اصلی دوم قرار گرفتند و در نتیجه ارتباط نسبی بین تنوع ژنتیکی و منطقه جغرافیایی را تایید نمود. ضمن اینکه جدا شدن ژرم پلاسم ایرانی و خارجی نشان دهنده تکامل متمایز آنها می باشد. تجزیه به مختصات اصلی نیز تا حد زیادی الگوی تنوع ژنتیکی حاصل از روش تجزیه خوشه ای را تایید نمود. در این تحقیق محدوده وسیعی از تنوع ژنتیکی در بین ژنوتیپها مشاهده شد، که امکان استفاده از آنها را در برنامه های ویژه اصلاحی مقدور می سازد.

توالی های تکراری ساده(ریزماهواره ها)،گندم دوروم، تنوع ژنتیکی، تجزیه خوشه ای