فرزاد جاویدفر - محقق موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
بهرام علیزاده - محقق موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
حسن امیری اوغان - محقق موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
ناصر صباغ نیا - دانشجوی دکتری اصلاح نباتات ، دانشگاه تربیت مدرس تهران

ارزیابی ژنوتیپ ها و شناسایی محیط های بزرگ از اهداف مهم آزمایشات ناحیه ای عملکرد می باشند. اگرچه عملکرد اندازه گیری شده ترکیب اثرات ژنوتیپ ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ 3 محیط است ، ولی فقط اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ 3 محیط در ارزیابی ژنوتیپ ها و شناسایی محیط های بزرگ دخالت دارند. روش GGE بای پلات با بررسی توام اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ 3 محیط در آزمایشات ناحیه ای عملکرد، شناسایی محیط های بزرگ را تسهیل می کند. در این مطالعه ، از روش GGE بای پلات برای تجزیه آزمایشات ناحیه ای کلزای زمستانه (.Brassica napus L) استفاده شد. دو مولفه اصلی اول مدل رگرسیون مکانی ، 65 درصد از کل تغییرات مشاهده شده را توجیه نمودند. نمودار چندضلعی بای پلات نشان داد که شش ژنوتیپ برتر و سه محیط بزرگ بر اساس مدل رگرسیون مکانی وجود دارد. بر اساس بای پلات ژنوتیپ ایده آل، ژنوتیپ 948.DP براساس هر دو مقوله پایداری و میانگین عملکرد، بهتر از سایر ژنوتیپ ها در تمامی محیط های مورد مطالعه بود و سازگاری عمومی بالایی داشت . بررسی عملکرد نسبی ژنوتیپ ها در محیط کرج نشان داد که ژنوتیپ SLM046 بیشترین عملکرد را در این محیط دارا می باشد. بر اساس منابع تغییر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ 3 محیط ، ژنوتیپ های Olara،Consul و SLM046 ژنوتیپ های مناسب و برتر با سازگاری خصوصی برای هرکدام از محیط های بزرگ تحت کشت کلزا در ایران بودند. بر اساس نتایج این تحقیق ، ژنوتیپ های Olara و Consul به ترتیب برای مناطق اراک و شهرکرد و ژنوتیپ SLM046 برای مناطق اصفهان ، اسلام آباد، سنندج ، زرقان ، زنجان ، کرج و همدان پیشنهاد می شوند.

آزمایشات ناحیه ای عملکرد، سازگاری عمومی ، کلزای زمستانه ، عملکرد