شاهین شاهسونی - عضو هییت علمی گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود
علی عباسپور - عضو هییت علمی گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود
مهدیه پارساییان - عضو هییت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود
زهرا یونسی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود

استفاده از ضایعات صنعت ماهی به عنوان کود، به منظور اصلاح خاک های مختلف و تولید محصولات کشاورزی ازدیرباز رایج بوده است. در این پژوهش نیز به منظور مطالعه اثر ضایعات ماهی بر برخی خصوصیات خاک و رشد گیاهلوبیاچشم بلبلی و مقایسه کارآیی آنها با کودهای شیمیایی و زیستی، آزمایشی گلخانه ای به صفورت فاکتوریل و در قالبطرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور پودر ماهی (ضایعات ماهی) در سه سطح شامل عدم مصرف ((F(0)،500 ((F(1 و 1000 کیلوگر در هکتار ((F(2) و کود شیمیایی شامل NPK در سه سطح شامل عدم مصرف ((N(0)P(0)K(0),نصف مصرف معمولی ((N(1)P(1)K(1) و مصرف معمولی ((N(2)P(2)K(2) و سفودوموناس در دو سطح شامل مصرف ((B(0) ومصرف ((B(1) اعمال گردید. نتایج نشان داد که کاربرد کود ماهی به تنهایی، باعث افزایش وزن غلاف (16/78 درصد)،کلروفیل برگ (17/16 درصد، پروتیین دانه (59/25 درصد، فسفر دانه (29/6 درصد) و پتاسیم دانه (93/27 درصد) شد، امابیشترین افزایش در تیمار کاربرد توام کود ماهی ((F(2) و کود شیمیایی ((N(2)P(2)K(2) حاصل گردید. بیشترین و کمترینمیزان پروتیین دانه نیز به ترتیب در تیمارهای اثرات متقابل کود شیمیایی ((N(2)P(2)K(2)، ضایعات ماهی ((F(2) و کاربردسودوموناس ((B(1) با 12 / 43 درص و در تیمار شاهد با 87 / 11 درصد به دست آمد، در حالی که مصرف کود شیمیاییبه تنهایی تاثیر معنی داری در افزایش مقدار پروتیین دانه نداشت. همچنین نتایج نشان داد مصر زیاد ضایعات ماهی(1000 کیلوگر در هکتار باعث کاهش pH خاک از 6 / 7 به 9 / 6 و افزایش شوری خاک از 45 / 0 به 75 / 0 دسی زیمنس برمتر شد. به طور کلی کاربرد ضایعات ماهی در مقادیر کم نقش قاب توجهی در افزایش عملکرد لوبیا چشم بلبلی داشته ومی توان به عنوان مکمل مناسبی برای کودهای شیمیایی مورد توجه قرار گیرد.

کود زیستی، کود شیمیایی،کودهای آلی، لوبیا