حسن محمدی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی تهران

اصطلاح حوزه بندی انتخابات اشاره به رویه های طراحی حوزههای انتخابیه و تقسیم بندی و توزیع کرسیهای پارلمان متناسب با مناطق مختلف در کشور دارد. حوزه بندی انتخابات و توزیع کرسی های پارلمان از ارکان اساسی یک نظام انتخاباتی محسوب میشود و نقش بسیار مهمی در تحقق یک انتخابات منصفانه و اصیل دارد× در ایران حوزه بندی انتخابات مجلس شورای اسلامی بر طبق ملاک جمعیت صورت گرفته است که حدود دو سوم حوزه های آن تک کرسی و یک سوم چند کرسی است. نظام انتخاباتی ایران هم نظامی اکثریتی است. حوزه بندی انتخابات در ایران بر عهده مجلس قرار گرفته است که نهادی کاملا سیاسی است. اصولی بر حوزه بندی انتخابات حاکم اند از جمله این اصول عبارتند از:1 -اصل استقلال و بی طرفی 2 -اصل برابری عیار و اعتبار آراء 3 -اصل شفافیت 4 -اصل نمایندگی 5 -اصل عدم تبعیض. در حوزه بندی انتخابات در ایران اصول حاکم بر حوزه بندی انتخابات که زمینه را برای تحقق یک انتخابات آزاد و منصفانه فراهم میکند، رعایت نشده است لذا حوزه بندی کنونی انتخابات با اشکالاتی رو بهرو است. نظامها و راه حلهایی برای جایگزینی نظام انتخاباتی و حوزه بندی کنونی مجلس شورای اسلامی به منظور رفع نواقص و اشکالات نظام فعلی پیشنهاد شده است. پیشنهاد اول، طرح استانی شدن حوزه های انتخابیه است که حتی در مجلس به صورت طرح مطرح و تصویب شد ولی شورای نگهبان آن را با استدلال احتمال وقوع درگیریها در استان رد کرده است. پیشنهاد دوم، استفاده از نظام تلفیقی است که هم از مزایای نظام اکثریتی و هم از مزایای نظام تناسبی استفاده میکند و براساس این نظام کشور به حوزه های تک کرسی فروان تقسیم میشود. 50 درصد کرسیهای پارلمان از طریق نظام اکثریتی و 50 درصد دیگر از طریق نظام تناسبی پر خواهد شد.

نظام های انتخاباتی، حوزه بندی انتخابات، مجلس شورای اسلامی