احسان جباری - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم،
مهسا فتحی - دانشگاه قم، دانشکده فنی و مهندسی، دانش آموخته کارشناسی ارشد آب و سازههای هیدرولیکی

آب های زیرزمینی به طور روزافزون در معرض بهره برداری بیش از حد و آلودگی در بسیاری از نقاط جهان قرار دارند. حوضه آبریز تالاب میقان یکی از مناطق مهم استان مرکزی می باشد. بررسی نقشه های هم افت تهیه شده در محیط GIS در این منطقه نشان می دهد که استخراج بیش از حد از چاه های بهره برداری جهت مصارف آبیاری اراضی، شرب و صنعت باعث پیشروی آب شور و آلوده شدن چاه ها در برخی از قسمت های آبخوان شده است. به منظور بررسی وضعیت آبخوان منطقه از نظر کمی و کیفی از مدل عددیVisual MODFLOW استفاده شده است. پس از شبیه سازی اولیه جریان، مدل با استفاده از اطلاعات تراز آب چاه های منطقه ای برای حالت پایدار کالیبره گردید. نتایج حاصل از کالیبراسیون نشان می دهد که خطای میان تراز محاسبه شده و مشاهده شده در حد مطلوب می باشد. سپس با استفاده از داده های منیزیم، سدیم، Ph و tds مدل سازی کیفی انجام شد و نفوذ آب شور به سفره ساحلی بررسی شد. یون های مذکور بطور تقریبا یکسانی در نقاط نمونه برداری افزایش یافته اند. بیشترین غلظت این یون ها در نواحی مرکزی و در حوالی دریاچه میقان می باشد. نمودار افت سطح ایستابی سفره تا چهار سال آینده با ادامه روند برداشت کنونی پیش بینی شده و تغییرات کمی جریان با در نظر گرفتن چند سناریو مدیریتی بررسی شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل عینی نمودار های افت سطح آب در چهار سال آینده نشان می دهند که عموما افت در تمام نقاط منطقه ایجاد خواهد شد. بیشترین میزان افت سفره در بخش های مرکزی، جنوب و جنوب غربی وبرخی از بخش های شمالی است که بیشترین تمرکز چاه های کشاورزی و بهره برداری در آن نواحی واقع گردیده است.

مدل سازی عددی، دشت اراک، MODFLOW Visual، شوری