مهدیه امیدی حسین آبادی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
میترا همتیان - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

بافت کهن مجموعهایی از ساختارها و رفتارهای انسانی و باورهای مبتنی برآن است.این بافتها تجلی هویت هر شهر است؛ بنابراین حفاظت و حراست از دست مایه های فرهنگی و معماری سنتی ایران و پیرایه های وابسته به آن به دلیل ارزشهای تاریخی امری ضروری است؛در نتیجه،برای صیانت از این میراث ارزشمند، اقداماتی در جهت توسعه و حفاظت از آنها صورت میگیرد. از طرفی اگر این اقدامات با بهکار گیری اصول نامناسب برنامهریزی در امر توسعه و حفاظت انجام پذیرد، موجبات زوال بافت کهن و تاریخی را فراهم مینماید و نتیجه ایی نه چندان مطلوب و برخلاف و مغایر با نتیجه انتظار رفته از توسعه و حفاظت این گونه بافتها صورت میگیرد.در نتیجه باید برای جلوگیری از توسعه های پراکنده و نامنظم بافتها و ساختار شهری و همچنین حفاظت از بافت کهن و صیانت از آنها به عنوان هویت شهر، روشهای معتبر و نوین در برنامه ریزی شهری و در جهت اقدامات توسعه و حفاظت بافتها علی الخصوص بافت کهن و تاریخی به کار گرفته شود.رشد هوشمند یکی از اصول برنامه ریزی است که به عنوان روشی نوین در امر برنامهریزی برای ساختار توسعه یافته شهرها به کار گرفته میشود. در واقع رشد هوشمند جایگزینی برای جلوگیری از رشد پراکنده محسوب میشود.به عبارت دیگر، رشد هوشمند، با استفادهی مناسب از منابع خود،توسعهی محلات با کاربری مختلط،ایجاد امکانات حمل و نقل عمومی، طراحی یکپارچه در مقیاس انسانی، توجه به بازسازی و تجدید حیات مناطق قدیمی و حفاظت از فضای باز، روش پایدار را برای توسعه شهری پیشنهاد میکند. با توجه به بررسیهای انجام گرفته درباره سوابق و پیشینه فعالیتها و پژوهشها در هر دو حوزه، هم حفاظت و هم رشد هوشمند، این نتیجه به دست آمد که در حوزه حفاظت تاکنون بررسی هایی بر اساس رشد هوشمند آنگونه که بایستی انجام گیرد، انجام نپذیرفته و از طرفی نیز پژوهشهای متعددی در رابطه با بهکار گیری اصول و راهکارهای رشد هوشمند در راستای حفاظت از بافت کهن شهری انجام نپذیرفته است.لذا با توجه به هدف پژوهش که ،بررسی چگونگی توسعه و حفاظت بافتهای کهن با استفاده ازبه کارگیری روش و اصول رشد هوشمند و تعیین رابطه ای همسو و تطبیق اصول رشد هوشمند بر حفاظت ازاین بافتها میباشد،در نتیجه؛ پس از بررسی دو مولفه رشد هوشمند و حفاظت به صورت جداگانه وهمچنین بررسی منشورها و اسناد بین المللی حفاظت و مرمت و شاخص های رشد هوشمند،درنهایت این گونه استنباط میشود که بر خلاف تصورات عامیانه ،میان رشد هوشمند و حفاظت از بافت کهن نوعی رابطه و تعامل برقرار است

بافت کهن، مرمت، حفاظت، توسعه پایدار،رشد هوشمند