اکبر عروتی موفق - عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه بوعلیسینا

یکی از مسایل بسیار پر اهمیت در حوزه عرفان نظری و عرفان عملی مساله وحدت وجود و وحدت شهود است. مساله وحدت وجود از مهمترین و بنیانی ترین مسایل عرفانی است که بر دیگر مباحث مربوط به نظام هستی شناختی عرفانی اثر گذاشته و به تمام بحث های مابعدالطبیعی جلوه ای تازه می بخشد. این مساله از جمله مسایلی است که شاید سابقه ای بسیار طولانی در تاریخ اندیشه عرفانی داشته است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی به نگارش درآمده، مساله وحدت وجود و وحدت شهود در اندیشه عرفانی باباطاهر مورد بررسی قرارگرفته است. علی هذا سوال اصلی این پژوهش این است که: 1- آیا در اندیشه عرفانی باباطاهر مساله وحدت وجود مطرح بوده است 2- آنچه در آثار باباطاهر مطرح است، وحدت وجود است یا وحدت شهود فرض اصلی این مقاله، آن است که وحدت وجود به معنای مصطلح آن که برآمده از اندیشه عرفانی ابن عربی و شاگردان و شارحان وی می باشد، بیشتر در حوزه عرفان نظری نمود داشته و در آثار باباطاهر بوضوح و به روشنی قابل استنتاج نیست. بلکه آن چه به خوبی از آثار وی کاملا مشهود است، وحدت شهود می باشد. حالت سکر و سرمستی عاشقانه باباطاهر، او را از دوگانگی میان خالق و مخلوق جدا ساخته، چنان بر وجود او مستولی می گردد که در هر آنچه می نگرد جز وجود خداوند چیزی نمی بیند.

دوبیتی، کلمات قصار، وحدت وجود، وحدت شهود، باباطاهر