محمدحسین صیادی - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمدرضا رضایی - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمود حاجیانی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

فلزات سنگین مشکلی جهانی به شمار می آیند که با وارد شدن به زنجیره غذایی انسان مشکالت غیرقابل جبرانی را به همراه دارند. این فلزات به طور طبیعی در سنگها و خاکها وجود دارند، اما ورود فلزات به خاک از طریق فعالیتهای انسانی در دهه گذشته افزایش یافته است. هدف از این مطالعه تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین سرب و کروم در خاک اطراف کارخانه سیمان قاین با استفاده از معیارهای شاخص زمین انباشتگی، فاکتور آلودگی و شاخص آلودگی میباشد. نمونهبرداری بر اساس یک شبکه منظم سیستماتیک در 8 جهت مختلف در فاصله های 200، 300، 400، 500، 600، 700، 800 و 1000 متری از کارخانه سیمان وجمعا 64 نمونه از خاک سطحی صورت گرفت. نمونه های خاک از الک 2 میلی متری عبور داده شدند، سپس با اسید هیدروفلویوریک، پرکلریک اسید، اسید هیدروکلریک، اسید نیتریک هضم شیمیایی شدند. با استفاده از دستگاه جذب اتمیContr AA700 با روش شعله، مقدار سرب و کروم اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عنصر کروم و سرب به ترتیب 52/05 و 66/79 میلیگرم بر کیلوگرم است. مقادیر شاخص زمین انباشتگی برای این دو فلز در تمامی ایستگاه ها و در فواصل مختلف در طبقات یک و دو )غیر آلوده تا کمی آلوده و کمی آلوده( قرار میگیرند. مقادیر شاخص آلودگی نشان میدهد که در ایستگاه ها و در فواصل مختلف، آلودگی متوسط به کروم و سرب به ترتیب 39 و %44 و همچنین آلودگی زیاد به این دو عناصر %61 و %56 میباشد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه میتوان به این نتیجه رسید که میزان غلظت کروم و سرب در منطقه موردمطالعه از غلظت زمینه بیشتر و در حال تجمع است.

شاخص آلودگی؛ شاخص زمین انباشتگی؛ فاکتور آلودگی؛ فلزات سنگین؛ سیمان قاین