ابوذر ناصحی - دکتری پژوهش هنر،استادیار دانشگاه هنر اصفهان
زینب منصوری - کارشناس ارشد ارتباط تصویری دانشگاه علم و هنر یزد.

در ایران طراحی نور در گرافیک محیطی شهرهای اسلامی در ارتباط با مسایل مذهبی،فرهنگی و عرفانی بوده است. این مسایل با کارکردهای مختلف به طور جداگانه در فضای عمومی و خصوصی دیده می شوند. به همین دلیل کیفیت معماری در این فضاها بسیار متفاوت بود.خانه ها به عنوان فضاهای خصوصی و مسجد و مدرسه(نوع سنتی مدارس ) به عنوان فضاهای مذهبی مورد تحلیل قرار خواهد گرفت و مسایل فرهنگی در این فضاها مطالعه می شود. اصفهان به عنوان یک شهر اسلامی بناهای مذهبی گوناگونی دارد.این بناها که اکثرا مثل هم هستند، به شیوه ای طراحی شده اند که معماری خاصی در برابر نور دارند. دیوارهای متخلخل در مقابل نور وضعیت ویژه ای را ایجاد می کند که فرد مسلمان خود را در مقابل پروردگار بزرگ تهی می یابد. گرافیک دارای شاخه های متعددی است که در این پژوهش، بررسی نور در گرافیک محیطی مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است .روش گردآوری اطلاعات به شیوه ی مطالعات کتابخانه ای و در بخش پیمایشی و میدانی به صورت مشاهده ی مستقیم انجام گرفته شده است.ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش در بخش اسنادی به صورت فیش برداری و در بخش میدانی از روش مشاهده و تجزیه تحلیل تصاویر بوده است. در پژوهش حاضر به شیوه ی کیفی به بررسی نور در گرافیک محیطی جامعه آماری پژوهش که شامل مسجد شیخ لطف الله اصفهان می باشد پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که اگر چه نورپردازی در مکان مورد پژوهش از لحاظ محدودیت در ایجاد خیرگی در نمای بیرونی در وضعیت نسبتا قابل اجرایی قرار دارند،اما از جنبه های زمینه گرایی، طیف و رنگ منابع نور مورد استفاده،توجه به اصول زیبایی شناسی در طراحی فرم و مکانیایی تجهیزات نورپردازی از کیفیات لازم برخوردار نیستند. بدین منظور تشکیل گروه های متخصص و مجزا در زمینه ی پارامتر های متفاوت مربوط به کیفیت های نورپردازی می تواند از الگوهای کارآمد حل این مشکل باشد.

نقش نور،طراحی شهری، گرافیک محیطی،شهر اسلامی، مسجد شیخ لطف الله اصفهان