فاروق آقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز ، گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران، کرج، ایران
کامیاب نجفی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز ، گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران، کرج، ایران
محسن کافی - استاد گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران، کرج، ایران

امروزه با گسترش شهرها و زیرساخت های حمل ونقل جاده ای بالاخص محورهای مواصلاتی بین شهری در کشورهای درحال توسعه ازجمله ایران ، شاهد پیدایش سیمای سرزمینی تخریب شده متاثر از این پدیده هستیم. لکه های بزرگ رهاشده در حاشیه بزرگراه ها و آزادراه ها که به عرصه هایی باکیفیت بصری نامناسب و مخدوش شده پس از احداث جاده ها تبدیل شده و با توجه به دارا بودن وسعت زیاد به لحاظ سیمای سرزمینی و منظر شهری ، عملکرد اجتماعی و خدماتی از وضعیت نا به هنجار و نا به سامانی رنج میبرند.حالآنکه به لحاظ دسترسی و ساختار لبه ای در حاشیه راه ها،وضعیت توپوگرافی و بستری با غنای زیست محیطی از پتانسیل های بالای سرزمینی به منظور تبدیل شدن به منظری کارآمد از جهت هویت و سیمای بصری و ارایه خدمات اجتماعی و با کیفیت بالای عملکردی برخوردار می باشند. پژوهش حاضر که به صورت موردی بخشی از آزادراه تهران-کرج حدفاصل گرمدره و پل فردیس به طول 14کیلومتر موردمطالعه و طراحی قرارگرفته است. در این پژوهش ضمن توجه به افزایش کیفیت بصری سیمای سرزمینی حاشیه آزادراه تهران-کرج و منظرسازی با استفاده از افزایش سرانه فضای سبز ؛ سعی شده است برنامه ریزی و طراحی فضاهایی جهت خدمات اجتماعی و عملکردهای رفاهی انسانی نیز مورداشاره قرار گیرد. نقشه های مسیر با استفاده از نرم افزارهای ArcGis.ver10.3 و Autodesck Autocad . ver2018 استخراج شد.سپس تصاویر ماهواره ای وضع موجود با رزولوشن 19از نرمافزار universal map downloader و ماهواره yandex روسیه با نقشه های حاصل از طرح تفصیلی اتوکدی و شیپ فایل ها در قالب لایه های اطلاعاتی برهم پوشانی و سکانس بندی شده و مکان های موردنظر مشخص و به صورت بازدید و پیمایش میدانی از سرتاسر مسیر تصویربرداری صورت گرفت.هر سکانس با توجه به کاربری اراضی و مکان های با پتانسیل مناسب مورد طراحی منظر و فضای سبز قرار گرفتند. ازجمله نتایج پژوهش حاضر را می توان به عملکرد بالای پهنه های موجود در حاشیه جاده ها جهت افزایش ساختارمندی، هویت و خوانش فضایی و کالبدی در منظر و سیمای سرزمینی ؛ و ارتقاء کیفیت زیست محیطی کشور ذکر کرد.

طراحی منظر و فضای سبز ؛ منظر جاده ای؛ آزادراه تهران-کرج؛ عملکرد اجتماعی؛ کیفیت زیست محیطی