بهنام کاردان

امنیت شهرهای مرزی و لزوم ایجاد و حفظ آن یکی از مهمترین مسایل هر کشور می باشد. بدون تردید داشتن مرزهای کنترل شده و مناطق مرزی بدون تنش و بحران در برقراری امنیت واعمال حاکمیت دولت در هر کشور، نقش کلیدی و هدایت کننده ای داشته و از سوء استفاده ودخالت دشمنان داخلی و خارجی می کاهد و برنامه ریزی برای تامین پایداری و پیشگیری ازعدم تعادل آن امری اساسی و حیاتی برای نظام جمهوری اسلامی ایران به نظر می رسد .مناطق مرزی یکی از نقاط حساس کشور به شمار می روند .شناخت تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بر امنیت این مناطق از اساسی ترین نکات در درک آسیب پذیری های امنیتی به منظور جلوگیری از هرگونه تنش و کنش های ضد امنیتی به شمار می رود .در این نوشتار سعی شده با توجه به وضعیت موجود مناطق مرزی با بررسی آسیب پذیری های امنیتی به بررسی علل و عوامل ناامنی این مناطق و چالش های فرا روی امنیت پرداخته شود .به زعم نویسندگان مقاله، مهمترین چالش فرا روی امنیت در این مناطق نارضایتی از فعالیت های اقتصادی می باشد .این عامل باعث افزایش بیکاری گردیده و در نتیجه باعث شده تعداد زیادی از مرزنشینان به منظور امرار معاش به قاچاق کالا روی آورند . مجموعه مسایل و مشکلات اقتصادی این مناطق ضمن فراهم آوردن بستر ارتکاب جرم و ترددهای غیر مجاز به آن سوی مرز، تبعات سوء امنیتی را نیز به همراه داشته و برقراری نظم و امنیت و کنترل این مناطق را با مشکلات و تهدیداتی رو به رو نموده است .مرزنشینان بیش از سایر اقشار مردم در نقاط دیگر کشور از نظر اقتصادی آسیب پذیر می باشند .اگر به لحاظ مسایل اقتصادی مردم این مناطق دلگرم باشند، تاثیرات مخرب سیاسی و امنیتی هدایت شده و به طور چشمگیری کاهش می یابد .ایجاد بازارچه های مرزی توسط دولت در سالهای اخیر به عنوان ایجاد تمهیدی برای مرزنشینان تلقی می گردد و بسیاری از نقاط مرزی که تا آن موقع عمدتا به عنوان نقاط امنیتی تلقی می شدند، از امتیازات دیگری برخوردار شدند که یکی از آن ها ساماندهی مبادلات و معاملات رایج در این مناطق بود.

امنیت، مرز، مناطق مرزی، بازارچه های