فایزه نوری - پژوهشکده هواشناسی
عباس رنجبر - پژوهشکده هواشناسی
سارا کرمی - پژوهشکده هواشناسی
ساویز صحت - پژوهشکده هواشناسی

در این مطالعه 45 مورد پدیده شدید و فراگیر گردوخاک که پهنه آبی خلیج فارس را تحت تاثیر قرار داده اند، به تفصیل مطالعه شد. بررسی تصاویر ماهواره و اجرای مدل HYSPLIT نشان داد که چشمه گسیل گردوخاک در این موارد مطالعاتی عمدتا در کشور عرا ق و سوریه و پس ازآن در کشور عربستان واقع شده که بیشتر این پدیده ها در فصل تابستانبه ویژه ماه ژوین اتفاق افتاده است. نتایج حاکی از آن است که در بیشتر موارد، زبانه های یک مرکز کم فشار از سمت جنوب شرقی وارد ایران شده و تا شمال کشور عراق را در برگرفته است. از طرف دیگر یک مرکز پرفشار بر روی دریای سیاه واقع شده که زبانه های آن به مناطق شمال کشور عراق و شمال غربی ایران نفوذ کرده است، به گونه ای که در شمال و شمال شرقی کشور عراق گرادیان فشاری سبب وزش بادهای شدید و گسیل گردوخاک از این مناطق می گردد. درواقع ذرات گردوخاک تحت تاثیر کانال جریان بادهای شدیدی که در منطقه وجود دارد تا مسافت بیشتری منتقل شده و شمال خلیج فارس را تحت تاثیر قرار می دهد. در سطح 500 هکتوپاسکال نیز پشته مرکز پر ارتفاع جنب حارهای از سمت جنوب غربی وارد ایران شده و زبانه های یک ناوه عمیق از روی اروپا به مناطق شمال عراق و شمال غربی ایران نفوذ کرده است به گونه ای که کشور عراق در جلوی محور تراف واقع شده و تحت تاثیر حرکات صعودی، سبب می شود گردوخاک تا ارتفاعات بالاتری نفوذ کند.

خلیج فارس، گردوخاک، الگوهای جوی، مدل HYSPLIT، تصاویر ماهواره